Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Монгол Улсын нийслэлд түр саатаж байгаа “Алтан дагина” цом 2017 оны есдүгээр сард ОХУ-аас аяллын гараагаа эхэлсэн бөгөөд 2018 оны 3 дугаар сарын 3-нд ОХУ-ын нийслэл Москва хотод бариандаа орох юм.

Өнөөдөр Монголын хөлбөмбөгийн болон спортын түүхэнд тодоос тод бичигдэх үйл явдал нийслэл Улаанбаатарт болж байна. Хүн төрөлхтөний хамгийн том, хамгийн нэр хүндтэй тэмцээн гэгддэг хөлбөмбөгийн ДАШТ-ий “Аварга” багт олгодог “Алтан цом” Монгол Улсын нийслэлд айлчлан ирлээ.

2006 оноос эхлэн ФИФА буюу ОУХХ-ноос “FIFA World Cup tour”-ыг зохион байгуулж хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргын “Алтан цом”-ыг ДАШТ-ий өмнө дэлхийн улс орон, хотуудад аялуулж, хөлбөмбөгийн хорхойтон сая сая хүмүүст “Алтан цом”-ыг хамгийн ойрхноос харж, зургаа татуулах боломж олгодог уламжлал тогтсон юм. 2006 онд 29 оронд “Алтан цом” зочилж, 175 000 фанатууд оролцсон бол, 2010 онд 84 оронд аялахдаа 1 сая, 2014 онд 90 оронд аялахдаа 1.3 сая хөлбөмбөгийн хорхойтнуудтай “уулзаж” амжсан байна.



Харин энэ удаа буюу 2018 онд ОХУ-д болох ДАШТ-ий өмнө таван тивийн 50 гаруй орны 63 хотод зочлохдоо Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатарт анх удаа ирж, монголын хөлбөмбөг сонирхогчдыг баярлуулж байна. 1930 оноос эхлэн дөрвөн жил тутамд зохион байгуулдаг хөлбөмбөгийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд олгодог Алтан цомын туулсан намтар, түүх тун сонирхолтой билээ. 1930 -1970 онд Дэлхийн аваргад 35 см өндөр, 3,8 кг жинтэй Эртний Грекийн Ялалтын бурхныг дүрсэлсэн алтан цом олгож байжээ.

“Ялалт”, “Алтан дагина” “Дэлхийн цом” гээд олон янзаар нэрлэж байсан ч энэ цомын албан ёсны нэр нь хөлбөмбөгийн ДАШТ-ийг санаачилсан, ФИФА-гийн гурав дахь Ерөнхийлөгч Жюль Римегийн нэрээр нэрлэгддэг. Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед гутлын хайрцаг дотор “нуугдаж”, фашистуудын олз болоогүй эсэн мэнд үлдсэн байна.

“Алтан дагина” цом 1966 онд ДАШТ эхлэхээс дөрвөн сарын өмнө үзэсгэлэнгийн танхимаас хулгайд алдагдаж, долоо хоногийн дараа “Алтан цомыг” хогийн саванд сонинд боогоод хаясан байсныг Пиклз нэртэй нохой олсон түүхтэй аж.

1970 онд Бразилийн хөлбөмбөгчид дэлхийн аварга цолыг гурав дахь удаагаа хүртэхэд нь үүрд хадгалуулан үлдээхээр болсон юм. Харин харамсалтай нь Бразилийн хөлбөмбөгийн холбооны байранд хадгалагдаж байсан “Алтан дагина” 1983 онд дахин хулгайд алдагдаад олдоогүй.



Харин одоогийн “Алтан цомыг” Италийн уран барималч Сильвио Гаццаниагийн загвараар бүтээжээ. Түүний албан ёсны нэр нь “FIFA WORLD CUP” аж. Уг цомыг 1974 оны ДАШТ-ээс анх олгох болжээ. Харин энэ цомыг аль нэг багт хэд ч түрүүлсэн үүрд хадгалах эрх өгөхгүй байхаар шийдвэрлэжээ.

Дэлхийн бөмбөрцгийг өргөж буй хоёр хүний дүрстэй “Алтан цом”-ын ёроолд аварга болсон багуудын нэрийг бичдэг бөгөөд ямар ч байсан 2038 он хүртэл аварга багуудын нэрийг бичих зай бий гэдэг.

ДАШТ өндөрлөж, шинэ аварга тодормогц ориг “Алтан цом”-ыг аварга багт гардуулдаг бөгөөд дараа нь ФИФА жинхэнэ цомыг буцаан авч, мөн л алтаар бүрсэн дуураймал цомыг аварга багт үүрд хадгалуулдаг журамтай. “FIFA WORLD CUP” -ийн жинхэнэ эх хувь бусад үед Цюрих хотноо байдаг ФИФА-гийн Дэлхийн хөлбөмбөгийн музейд хадгалагдаж байдаг аж.

Д.Өлзий