М.Дуламжав: Богдын гол багийн иргэд усан сантай болно

Мөн хэлэлцүүлгийн үеэр өнгөрсөн жил амжилттай хэрэгжсэн “Аюулгүй ус-Амьдралын баталгаа” төслийн удирдагч М.Дуламжаваас тодруулга авлаа. Тус төсөл нь Улиастай сумын усны аюулгүй байдлыг хангах  бодлогын нөлөөлөл хийснээр  эмэгтэйчүүдийн цэвэр аюулгүй усаар хангагдах, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг хангахад хувь нэмэр оруулах  зорилготой таван сарын турш хэрэгжсэн төсөл юм.

 -Сайн байна уу? Усны талаарх төсөл хэрэгжүүлээд багагүй хугацаа өнгөрлөө. Төслийн зорилт чухам юу байв? Үр үн гарсан уу?
-Манай ТББ  Монголын эмэгтэйчүүдийн сангийн дэмжлэгээр өнгөрсөн зургадугаар сараас эхлэн тэтгэлэг авч төслийг хэрэгжүүлсэн. Төслийн эхний зорилт бол гэр хорооллын иргэдийн ууж байгаа голын усны талаар дунд ангийн 200 сурагчид мэдээлэл өгч, аюулгүй ус авах хэрэглэх арга барилд сургах, Улиастай сумын Богдын гол багийн гүүр, Нэгдэл дунд хэсэгт усан сантай болох хөрөнгийн асуудлыг 2018 оны төсөвт тусгах бодлогын нөлөөлөл хийх, шийдвэр гаргагчдын усны аюулгүй байдлын талаарх мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлж Улиастай сумыг Усны аюулгүй байдлын урт хугацааны төлөвлөгөөтэй болгох гэсэн зорилтуудыг тавьсан байгаа.

Төслийн зорилт ажил болж, үр дүн гарч байгаа. Бид зорилго зорилтынхоо хүрээнд Улиастай сумын бүрэн дунд III сургууль, Дэвшил сургуулийн 200 гаруй сурагчид нийт найман удаа 16 цагийн сургалт хийсэн. Энэ сургалтыг аймгийн Ахмад эмч нарын холбооны гишүүн Хүүхдийн эмч, нийгмийн эрүүл мэндийн сургагч багш, Очирвааны эрүүл ирээдүй ТББ-ын тэргүүн Б.Готов, Улиастай сумын ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга аймгийн Скаутын холбооны тэргүүн Э.Мөнхсайхан нартай хамтран Усны эрүүл ахуй, ач холбогдол байгаль орчин гол усаа хамгаалах  тэр дундаа Улиастай хотынхоо дундуур урсаж байгаа Богд Чигэстэй голоо хамгаалах, унаган төрхөөр нь хадгалах орон нутгийн тогтвортой хөгжлийг хангахад өсвөр үеийнхний оролцоог хэрхэн яаж нэмэгдүүлэх вэ гэхчлэн хүүхдүүдээс санал асуулга авч эссэ бичүүлж, хамтран сургалт хийсэн.

Үр дүнгээ ч өгсөн. Сургалтад хамрагдсан хүүхдүүд сургалтын дараах өөрсдийн ойлголт мэдлэгт суурилан шийдвэр гаргах түвшинд болон үе тэнгийнхэндээ  хандан уриалга гаргаж, дээрх голуудын сав дагуу газруудыг цэвэрлэдэг өдөртэй болж айл өрхүүд, иргэдэд сануулга зөвлөгөө уриалга хүргэдэг болсон байна.

Харин ТББ-ын зүгээс сургалтад хамрагдсан сурагчдынхаа дунд усны эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг хангахад сурагчдын оролцоог нэмэгдүүлэх, шийдвэр гаргагчид эцэг эхчүүд, сургууль багш нартаа дуу хоолойгоо хүргэх, өсвөр үеийнхний усны аюулгүй байдлын мэдлэг, хандлагыг дээшлүүлэх үе тэнгийнхнийх нь идэвх оролцоо санаачилгыг өрнүүлэх зорилготой хоёр удаагийн аян зарлаж дүгнэсэн. Хүүхдүүдтэй хамтарсан аяны үр дүнд 200 хүүхдийн усны аюулгүй байдлын талаарх мэдлэг ойлголт нэмэгдэж, 150 гэр бүл аюулгүй усаар хангагдах эрхээ шаардах, дуу хоолойгоо илэрхийлэх  чадавхтай болсон байна.

-Улиастай сумын Богдын гол багийн гүүр, Нэгдэл дунд хэсэгт усан сантай болох хөрөнгийг шийдвэрлүүлнэ гэлээ. Энэ асуудал шийдэгдсэн үү?
-Бид энэ асуудлыг шийдүүлэхийн өмнө Улиастай сумын Богдын гол багийн гүүр, Нэгдэл дунд хэсгийн айл өрхийн усан хангамжийн судалгаа хийсэн. Мөн энэ багт амьдардаг 150 өрхийн эмэгтэйчүүдтэй уулзалт хийж усан сангийн хүрэлцээ муу, нарийн гудамжгүй учраас ганц байгаа худгаасаа бүгдээрээ усаа аваад байх боломжгүй, энэ худаг нь уурын зуухны дэргэд байдаг учраас нүүрс, орчны бохирдол ихтэй зайлшгүй усан сантай болох гэдэгтэй санал нэгдэж хүсэлт гаргасан.

Улмаар Улиастай сумын ИТХ-ын төлөөлөгч, тэргүүлэгч, тэргүүлэх төсөвчин, аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн гишүүн Т.Пүрэвжаргалд усан сангийн зураг төсөв боловсруулах санал тавьснаар Улиастай сумын Богдын гол багийн гүүр, Нэгдэл дунд хэсэгт барих усан сангийн зураг төсөвтэй болсон байгаа. Ингээд Улиастай сумын Богдын гол багаас аймаг, сумын ИТХ-д сонгогдсон найман төлөөлөгч, Богдын гол багийн ажлын алба, Иргэдийн нийтийн хуралтай хамтарсан уулзалт хийж, төслийн зорилго, зорилт Усан сангийн зураг төсвөө танилцуулж, хэрэгжүүлэх нөлөөллийн уулзалт хийсэн. Уулзалтын үр дүнд Улиастай сумын ИТХ-ын хуралдаанаар Богдын гол багт усан сан бариулах төсөв батлагдсан байгаа.

-Төслийн үр дүн гарч байгаад баяр хүргэе. Тэгвэл Улиастай сум Усны аюулгүй байдлын урт хугацааны төлөвлөгөөтэй болж чадсан уу? Төслийн зүгээс дэмжлэг үзүүлсэн болов уу?
-Баярлалаа. Төсөл үр дүнтэй хэрэгжинэ гэдэг иргэдийн эрх ашигт нийцэж байгаа хэрэг шүү. Мэдээж манай төслийн нэг гол зорилт нь шийдвэр гаргагчдын усны аюулгүй байдлын талаарх мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэх асуудал байсан. Мөн Улиастай сум Усны аюулгүй байдлын урт хугацааны төлөвлөгөөтэй болох зорилт юм. Тиймээс төслийн багийнхан Завхан аймгийн усны аюулгүй байдлын зөвлөлөөс 2015-2017 онд хийсэн ажлын төлөвлөгөөний биелэлт, үр дүн, аймаг орон нутгаас гаргасан хөрөнгө оруулалтад дүн шинжилгээ хийж, усны аюулгүй байдал, орчны бохирдол нөлөөллийг бууруулах шаардлагатай гэж үзсэн. Ингээд Усны аюулгүй байдлын 2018-2020 оны төлөвлөгөөний төслийг "Амь-ус" орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газар, Усны аюулгүй байдлын зөвлөлийн гишүүд, манай төслийн баг хамтран боловсруулж өнгөрсөн оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдөр Усны аюулгүй байдлын аймгийн зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж санал аваад байна. Саналын дагуу Усны аюулгүй байдлын төлөвлөгөөний төслийг Улиастай сумын Засаг даргын зөвлөл, ЗДТГ-аас санал авч аймгийн Засаг даргын зөвлөлөөр хэлэлцүүлснээр Завхан аймгийн усны аюулгүй байдлын төлөвлөгөөг батлуулахаар  шийдвэрлэсэн.