Улаанбаатар, 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 3 /МОНЦАМЭ/. Монгол Улс, Евроазийн эдийн засгийн холбоотой чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийн гурав дахь шатны хэлэлцээ хийж, ямар бүтээгдэхүүн татваргүй нийлүүлэх, ямар бүтээгдэхүүнийг татварын хөнгөлөлттэй авахыг тохирчээ.

Монголоос 367 нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүнийг Евроазийн эдийн засгийн холбооны /Орос, Казахстан, Беларусь, Армени, Киргиз/ орнуудад татваргүй нийлүүлнэ. Тухайлбал, мах, махан бүтээгдэхүүний 29, арьс, ширэн бүтээгдэхүүний 60, ноос, ноолууран бүтээгдэхүүний 204, ХАА-н бусад бүтээгдэхүүний 73 нэр төрлийн барааг татваргүй байх юм. Ингэснээр манай улсын экспортлогч аж ахуйн нэгж, байгууллагууд жилд гаалийн 16.6 сая ам.долларын татвараас чөлөөлөгдөх боломжтой. Түүнчлэн, Монголд үйлдвэрлэдэг, үндэсний үйлдвэрлэлийг дэмжихэд 23 барааг татварын хөнгөлөлтөөс хасуулах саналыг ЕАЭЗХ-нд хүргүүлснээс 8 барааг нь хасаж, 11 барааг тарифыг харилцан тохирох нөхцөлөөр зохицуулахаар болж, 4 барааг дэмжээгүй аж.

Монгол Улсын тэргүүн Шадар сайд бөгөөд ЭЗХ-ийн сайд Л.Гантөмөр ярихдаа, "Засгийн газар ЕАЭЗХ-той хамтраад махны экспортийг нэмж, үүнээс 500 сая ам.доллар олох боломжтой.

Манай улс тодорхой хэмжээнд мах экспортолж байгаа ч хонь, ямааны махыг гаргаж чаддаггүй.

Хэлэлцээгээр эдгээр асуудлыг шийдэж, жилийн дөрвөн улиралд мах экспортолдог болно.

Мөн ноолуур, оёмол эдлэлийг бренд болгоод Евроазийн зах зээлд гаргах боломжтой. Багадаа 500 сая ам.долларын экспорт хийх бололцоотой" гэв.

МУИС-ийн Бодлогын судалгааны лабораториос манай улс Евроазийн Эдийн Засгийн Холбооны чөлөөт худалдааны хэлэлцээрт нэгдэн орвол эдийн засгийн ямар үр нөлөө гарахыг судалжээ. Монгол Улсын гадаад худалдааны нөхцөл байдлыг шинжлэхэд 375 нэр төрлийн бараа нь нийт экспортод маш бага хувийг эзэлж, жилээс жилд багасаж болзошгүй. Дотоодын үйлдвэрлэл нийлүүлэлтээс илүү ЕАЭЗХ-ны орнуудаас импортын хамаарал их байгааг танилцуулсан юм. 

МУИС-ийн Маркетинг, худалдааны тэнхимийн профессор Н.Отгонсайхан хэлэхдээ, "Манай улс ЕАЭЗХ-ны орнуудад өнгөрсөн онд 110.1 сая ам.долларын бараа экпортолж, 2.9 тэрбум ам.долларын бараа импортолсон. Хэлэлцээр хийснээр экспорт 3.8, импорт 4.7 хувиар өсөх магадлалтай. Энэ нь худалдааны балансын алдагдал ямар байхыг харуулж байна. Импортийн өсөлтийн дийлэнх нь аж үйлдвэрийн салбарт бий. Төрийн бодлого, хөтөлбөр хэрэгжүүлж сэргээхийг зорьж буй энэ салбарт өсөлт ирэхээр сөргөөр нөлөөлнө. Иймээс хэлэлцээр хийлээ гэхэд аж үйлдвэрийн салбараа өрсөлдөх чадвартай болгох нь чухал. Нэхмэл сүлжмэлийн салбарт тодорхой бүтээгдэхүүн экспортлох боломж бий. Үнэ 200-300 мянган ам.доллараар өсөх магадлалтай. Японтой хийсэн хэлэлцээрт манай хивс гарал үүслийн шаардлага хангаагүй тохиолдол гарч байсан. Өмнөх туршлагадаа суурилж, бэрхшээлээ шийдвэл экспортыг нэмж чадна. Хэлэлцээрийн хүрээнд гол нэрийн барааны гаалийн татварыг тэглүүлсэн. Гэхдээ гарал үүслийн болон бусад шаардлагыг хангахгүй бол энэ хөнгөлөлт ямар ч хэрэггүй. Иймд үйлдвэрлэгчид үйлдвэр эхлэх өдрөөсөө анхаараад, маш сайн бэлтгэлтэй байгаарай" гэж хэлмээр байна.