Архангай /МОНЦАМЭ/. Утсаар ярьсаар өглөөний 9.15 цагийн үед Эрдэнэбулган сумын 7 дугаар багийн иргэн, өрхийн амьжиргааны мод үржүүлэгч Шаравын Дарханбаатарынд ирлээ. Хашааны том хаалга дэлгээтэй, оруут төмрийн төрлийн түүхий эд авдаг бололтой төмрийн хог эхэлж угтана. Гэхдээ эмх цэгцтэй харагдлаа. Лавхан алхвал хашааны зүүн талд гэр, баруун талд тарьсан модод харагдана. Хүнгүй мэт эзгүйхэн хашаан дотор мод үржүүлэгч Ш.Дарханбаатар гуайг хайвал хашааны баруун хойд талд улиасны харандаан суулгацыг шороонд суулгаж байсан шар цамцтай хүн болж таарав. Ингээд мэнд ус мэдэлцэн, өөрийгөө танилцууллаа. Ярилцлага эхлэхийн өмнө гучаад минут хөөрөлдөн, тарьсан модон дундуур нь явж, энэ тэр модыг сонирхон заавар, зөвлөгөө авч явлаа. Ярилцлага эхлэхээс дуусах хүртэл хугацаанд утас нь тасралтгүй дуугарч, мод авах хүмүүс ээлж дараалан ирсээр байв. Ингээд түүнтэй ярилцсан ярилцлагыг дор сийрүүлье.    

-Таны бяцхан ойн зурваст орж ирсэн чинь үнэхээр гайхалтай санагдлаа. Та энэ ойн салбар луу ямар хүсэл, зорилгоор орчихов оо?

-Би 2017 онд байгаль орчны газарт ойжуулагчийн ажилтнаар орсон. Тэнд хоёр жил ойжуулагчийн ажил хийлээ. Тэндээс л модыг яаж тарьдаг, үрсэлгээ, тарьцаа ямар улиралд нь яаж авдаг, намар, хавартаа хэрхэн тарьдаг, яаж хамгаалдаг юм гэдгийг мэдэж, суралцаж авсан л даа. Манай мэргэжилтэн Баасансүрэн, байгаль хамгаалагч Нямдаваа гээд залуучуудаас их юм суралцаж авсан. Би өөрөө багадаа мал дээр өсч, байгаль дэлхийтэй харьцаж байсан хүн учраас мод тарих ажилдаа их хайртай болсон. Миний хобби юм даа. Түүнээс хойш зургаан жил болжээ.

-Энэ хашаан дотор хэдэн төрлийн мод байна вэ?

-Хашаан дотор таван жил болоход мод, тарьц, суулгац гээд нийлээд 17 төрлийн 2800 гаруй мод байна. Энэ жил шинээр 5000 шахуу суулгац тарих гээд бэлтгэсэн байна. Гэхдээ тарих газар алга. Үүнээс 3000-аад нь улиас, 1000 ширхэг нь бургас байна. Үхрийн нүд, монос, хайлаас зэрэг мод 600-гаад байна даа. Энэ жил “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд энэ суулгацуудыг тарьж, бэлдсэн.

Үүнээс гадна би өөрөө модон дундаа амьсгалж явах их дуртай. Сайхан байдаг юм шүү дээ. Өглөө босоод модоо услаад, агаар амьсгалаад явахад их сайхан. Өглөө гарахад л нялх хүүхэд ус нэхэж байгаа юм шиг л санагддаг. Энэ хэдийг услачихаад явахад ажил их бүтэмжтэй байдаг юм. Хүмүүс ирэхээрээ “яасан сайхан зөв энергитэй юм бэ та” гэдэг. Би ургаж байгаа модоо хараад уурлаад байлтай нь биш тийм ээ. Байнга л инээдэг. 

-Бүгд ургаад бундуулаад ирэхээр баяр баясал төрөлгүй яахав?

-Харин тийм. Шилмүүст моднууд дандаа бундуйлж ургадаг. Зарим моднууд нь дэлбээлж, зарим нь доороосоо үндсээ хөөж ургадаг.

-Тарьц, суулгацаа суулгах газраа яаж олж авах вэ?

-Өөр газар л хайна даа.

-Таны энэ хашаа чинь хоёр айлын газар байна шүү дээ?

-Нэг газар нь айлын газар. Хоёр жил ашиглаж байгаа юм. Хол болохоор бас холдчихно оо. Хүмүүс ургачихсан яг бодит модоо хараад авах дуртай. Өнгөрсөн хоёр жилээс айл өрхүүд хашаандаа мод тарих их дуртай болсон. Жил ирэх тусам нэмэгдээд байна.

-Таны хашаанд хуш, шинэс, гацуур, үхрийн нүд, шархуайс гээд олон мод, олон янзын хэмжээтэй ургажээ. Хэдэн төгрөгөөр борлуулж байна вэ?

-Шархуайс нэг настай бол 2000-3000 төгрөгөөр, хуш, шинэсний бага шиг нь 20000-аас эхэлнэ. Бүр 2-3 метр өндөртэй гацуур, хуш моднууд нь 120000 төгрөг болно. Мод үржүүлгийн том групп байдаг. Тэнд бид нар чинь хоорондоо мэдээллээ солилцож, суралцаж явна шүү дээ. Надад байгаа энэ моднуудыг Улаанбаатар, Өвөрхангай, Увс гээд дандаа өөр өөр аймгуудаас авч ирж нутагшуулж ургуулж байна. Надад мөнгө л байвал энд тэндээс мод, модны үрсэлгээ авчихдаг. Өчигдөр л гэхэд зуун мянган төгрөг шилжүүлээд, буйлс, голт бор хоёрын үрсэлгээг Улаанбаатараас захиад дөнгөж сая авчихаад байна. Бүр хоббитой. Өөр юманд мөнгө үрэхгүй шүү дээ.

-Саяын шинээр хэдэн ширхэг үрсэлгээ ирсэн бэ?

-Үхрийн нүд 500, гүйлс, буйлс 20, монос 100 ширхэг ирсэн. Ноднин намрын шинэ үрсэлгээ, суулгацууд бий. Үндсээ хөөгөөд гарч ирж байна лээ. Ирэх жилээс өөр газартай болчихвол алимны мод болон бусад жимсний төрлийн моднуудыг тарьж үзэх сонирхолтой байгаа. Ноднин голдуу гацуур, шинэс, хайлаас, улиас, шархуайс гэсэн мод тарьсан. Энэ жилээс гоёлын мод руу ороод байгаа. Ирэх жил жимсний төрлийн мод руу орох гээд л байна. Болох болохгүйг нь туршиж үзье. Ирэх жил манай аймгийн 100 жилийн ой тохионо. Айлууд хашаандаа мод тарих сонирхолтой болсон байна. Гэхдээ модыг аваад услаад хаях гэдэг нь мод тарьсан биш юм. Нэг сарын хугацаанд нялх хүүхэд арчилж байгаатай адил маллана. Тэгж байж мод ургаж, арчилгаа бага шаарддаг.

-Та мод арчлах энгийн аргаас хуваалцаач?

-Надаас мод авсан хүмүүст заавал зааварчилгаа өгдөг. Нүхээ 50 см ухаарай, доор нь шороог нь дэвсээрэй, модоо суулгачихаад эхлээд 50 литр ус хийгээд үндсийг нь сайн хөөлгөөд аваарай гээд. Цаг хугацаатай нь хэлж өгнө. 5, 10 литр ус хийгээд орхичихов. Чи өөрөө ам цангасан үедээ аяга дүүрэн цай уухад ямар дүүрэн, сайхан санагддаг билээ. Яг л түүн шиг шүү. Заавал 50 литр ус хийгээрэй гэж их захина. Мод жилдээ үндсээ тэлж, нутагшдаг.

Өнгөрсөн жил зургаан айлын хашааг мод тарьж, тохижуулж өгсөн. Энэ жил өөрөө шалгаж үзлээ. Ус дутаж, үхсэн модыг авч хаяад, өөр мод суулгаж өгсөн. Зарим нь бол сайхан ургасан байсан. Яагаад гэвэл бид хоорондоо итгэл хүлээлцэж байгаа гэсэн үг шүү дээ. Тийм болохоор сайхан сэтгэлээр хүлээж авдаг. Өвөл дөхөөд ирэхээр 10 дугаар сард цэнэг усалгааг заавал хийнэ. Мод чинь амьд учраас хавар 4 дүгээр сар хүртэл унтана. 4 дүгээр сардаа сэрнэ. Тэр үед нь дахиад нэг цэнэг усалгаа хийчих гээд л.

-Танд мод тарих, услах, арчлах, тарьц, суулгацыг бэлдэх ажилд нь туслах хүн байхгүй юм уу? Намайг орж ирэхэд та ганцаараа л тарьцаа бэлдэж байсан?

-Байхгүй. Таван жил ганцаараа энэ ажлыг хийлээ дээ. Ядардаггүй, их кайфтай шүү дээ. Хүнээр юм хийлгэхээр сэтгэлд хүрдэггүй юм. Өглөө эрт босоод л энэ хэдэн модныхоо тэр нь яаж вэ, амьдарч байна уу, үхсэн байна уу гээд л шилмүүсийг нь харж, шалгаад явна. Амьд байгальтай харьцаж байгаа учраас гайхалтай.

-Таны хүүхдүүд хаагуур ажиллаж, амьдарч байна?

-Хоёр охинтой. Том охин маань өрх тусгаарлаад гарсан. Дараагийн охин маань оюутан. Ач зээ нар маань ирээд л надад тусална шүү дээ. Өглөө надтай зэрэгцэж босоод мод усална. Тэд мод тарих ухаанд суралцаж байна, байгалиа хамгаалж, хайрлаж, харьцаж суралцаж байна. Бас ажил хөдөлмөрт суралцаж байна шүү дээ.

-Таны эзэмшсэн үндсэн мэргэжил?

-Миний үндсэн мэргэжил статистик ч, эдийн засагч.

-Ой салбараас тэс өөр юм байна. Мэргэжлээрээ ажиллаж байв уу?

-Ажиллаж байсан. 1989 онд Санхүү, эдийн засгийн техникум төгссөн. Олон ажил хийсэн дээ. Статистикийн газар мэргэжилтэн, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын газар нягтлан бодогч, байцаагч, брокерийн пүүст операторчин, брокер, зах зээлд орсны дараа Архангайн биржид менежер, сүүлдээ Улаанбаатар хотод үйлдвэрийн газруудад очиж ажилласан. Дараа нь Архангайн төмрийн үйлдвэрийн газар, "Хасу-Мандал" ХХК-д менежер, барилгын даамал гээд хийгээгүй ажил байхгүй. Сүүлд нь “ХАСУ” худалдааны төвийг барилцсан даа. Хамгийн сүүлд байгаль орчны салбар луу орсон. Ерөнхийдөө ажилласан газраасаа юм сурч, авч үлдэх их дуртай. Би чинь 1995 онд Батлах хамгаалах туслах нийгэмлэгийн тэргүүний ажилтан, 2013 онд Биеийн тамирын тэргүүний ажилтан, 2015 онд Санхүү бүртгэлийн тэргүүний ажилтан гээд салбар салбарын тэргүүний ажилтан болсон. Одоо ойн салбарын тэргүүн л үлдлээ дээ. /инээв/.

Модоо өглөөд услахдаа эцвэл эцэхээр усалдаг шүү. Агаар нь сайхан. Ядрахаа мэддэггүй. Өглөө 5,6 цаг гээд л аль нэг хэсэг модыг нь усалъя гээд гарч ирнэ. Тэгэхээр бүгдээрээ ам нь цангачихсан хүүхдүүд урдаас хараад байх шиг. Санаа зовоод бүгдийг нь усална даа.

-Танд олон мянган үрсэлгээ, тарьц суулгац байна. Хавар, намрын мод тарих үеэр аль нэг байгууллагатай хамтран ажилладаг уу? Өмнөх нь хашаан дотроо ургаад л байдаг. Ямар нэг эргэлтэд оруулахгүй болохоор танд газар дутагдалтай байгаа юм бишүү?

-Магадгүй тийм байх. Байгууллагатай хамтарна гэхээр НӨАТ нэхдэг. Надад НӨАТ өгөх юм байхгүй. Өрхийн хэмжээндээ мод тарьж эхэлсэн чинь одоо яалтчгүй зах зээлийн эргэлтэд орох болчихоод л байна. Мод маш их хөдөлмөр, хугацаа шаарддаг. 5-6 жилийн дараанаас л борлуулж эхэлж байна. Мод нь арвижаад ирэхээр газраа томруулах хэрэгцээ шаардлага байгаа. Би хоёр хувийн хүлэмжтэй. Болдогсон бол төслийг нь бичээд том хүлэмжийг нь авмаар л байдаг юм. Тийм юмаа би өөрөө сонирхохгүй болохоор төвөг төвөг гээд л орхино. Өөрийн бололцооныхоо хэрээр гарын доорх материалаар юмаа хийчихдэг. Миний ард байгаа 4х6-тай хүлэмжид шархуайс суулгахад л 2000 ширхэг орно шүү дээ. Одоо суулгацаа хийх гээд хөрсөө бэлдэж байгаа. Хөрс, шороо бэлдэх нь хүртэл нарийн шүү дээ.  

Модны хажуугаар хүнсний ногоо тарих гэхээр хүчрэхгүй юм билээ. Ганцаараа болохоор. Нарийн ногоо руугаа нэг гүйх, мод руугаа нэг гүйх нь чанга санагдаад байгаа. Аймагт намайг хүмүүс мэддэг болоод байгаа. Заримдаа мод авч байгаа айлд би өөрөө модоо суулгаад өгчихдөг. Гоё ургачихаар хүмүүс их дуртай.

Манай 7-р багийн иргэд дундаа нэг чаат групптэй. Түүнд иргэдийг мод таръя. Би очоод суулгаад өгье, жилийн хугацаанд арчлаад ургуулаад өгье гэдэг. Аймгийн зарын группүүдээр ч гэсэн тавина. Хүмүүс их дуртай шүү. Заавар зөвлөгөө авна. Одоо бол мод тарих хугацаа нь арай оройтчихлоо. Үндсээ хөөх, ургах хугацаа гэж бий. Одоо намианууд нь ургачихсан моднуудыг үндсээр нь суулгавал үхнэ. Харин хөрстэй буюу бортоготойг нь шилжүүлж суулгавал амьдарна.

-Хашаандаа зарахгүйгээр авч үлдэнэ гэсэн мод бий юу?

-Байна.Тарьсан модны төрөл бүрээс нь нэг нэгийг авч үлддэг. Одоо надад ганц хайлаас, хуш, гацуур гээд бусад төрлийн моднуудаасаа авч үлдсэн нь байгаа.

-Таны бас нэг хобби чинь гар шагайн харваа шүү дээ. Гучаад жил шагай харвалаа гэж ярилаа?

-1989 онд Цэргийн албанаас халагдаж ирээд Хотонт сумын 10 жилийн сургуулийн нягтлан бодогчоор анхны ажлын гараагаа эхэлсэн. Тэр сургуулийн багш нар одоо миний багш нар болно доо, долоо нйман багш шагай харвадаг байлаа. Тэдний дунд орж харваж, сурснаас эхлээд л одоог хүртэл нийт 33 жил шагай харвалаа. Миний анхны хобби. Хамгийн сүүлд 2022 онд аймгийн аварга шалгаруулах харвааны цуваа харваанд түрүүлж, алтан медаль хүртсэн. Сая үндэсний спортын их наадамд шинэ залуусыг баг болгож оролцоод дөрөвдүгээр байрт орсон. Одоо нас минь 60 дөхөж байна. Цаг хугацаа гэж хурдан юм. Хүүхэд залуучуудад өөрийн сурсан мэдсэнийг зааж өгөөд явж байна даа. Удахгүй тойром, аймгийн баяр наадам, ирэх жил аймгийн 100 жилийн ой болно. Эдгээрт бэлдээд л байна.

-Гарын шавьтай юу?

-Байлгүй яахав. Өнгөрсөн жил сургасан шавь маань надтай саяхан аймгийн нэг тэмцээнд орж, хүрэл медаль хүртээд бөөн баяр болсон. Отгон шавьтайгаа зэрэгцээд медаль хүртсэндээ шавиараа бахархаж байлаа. Миний шавь нар гээд 20 гаруй хүүхэд байна.

-Та шагайн харвааны ямар цолтой вэ?

-Аймгийн гоц мэргэн цолтой. 2013 онд цолны болзол хангаж байлаа. 33 жил харвахад аймагт дөрвөн түрүү, найман шөвөг авсан байдаг.

-Ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Мод нь улам арвижин ургаг ээ.

Баянхонгор /МОНЦАМЭ/. Баянхонгор аймаг дахь төрийн цэргийн болон хууль сахиулах байгууллагуудын нээлттэй  өдөрлөг, Засаг даргын нэрэмжит аймгийн аварга шалгаруулах цэрэг-спортын "Дөл-2022" тэмцээн өнөөдөр Баганат талбайд боллоо.

Монгол Улс энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож эхэлсний 20 жилийн ой, энхийг сахиулагчдын баярын өдрийг тохиолдуулан Баянхонгор аймгийн ЗДТГ-ын Цэргийн штаб, Зэвсэгт хүчний 339 дүгээр анги хамтран тус тэмцээнийг зохион байгуулав.

Нээлттэй өдөрлөгт аймгийн ГХУСАЗСЗ-ийн дарга Э.Энхбат, аймгийн ЗДТГ-ын дарга Д.Энхжаргал, ЗДТГ-ын Цэргийн штабын дарга, хурандаа Г.Нэмэхбаяр, Хотын захирагч Г.Энхбаяр болон Баянхонгор аймаг дахь төрийн цэргийн байгууллагын бие бүрэлдэхүүн, удирдлага, алба хаагчид, иргэд оролцлоо.

2002 онд Монгол Улс цэргийн ажиглагч анхны хоёр офицероо Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго Улсад энхийг дэмжих ажиллагаанд илгээснээс хойш  20 гаруй мянган цэрэг, дайчдаа хүн төрөлхтний энх тайван, аюулгүй байдлын төлөө үйлсэд оролцуулж, Монгол цэрэг Дэлхийн цэрэг болсон түүхт өдөр юм. Баянхонгор аймгийн хууль сахиулах байгууллагуудаас Цэргийн штаб 3, Зэвсэгт хүчний 339 дугаар анги 31, Онцгой байдлын газар 7, Цагдаагийн газар 2, Тагнуулын газар 3, ШШГГ-ын 2 алба хаагч энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд амжилттай оролцсон бол 14 цэрэг Өмнөд Суданд үүргээ нэр төртэй гүйцэтгэж байна. 

Үйл ажиллагааны нээлтийн үеэр энхийг сахиулах ажиллагаанд амжилттай оролцсон Хонгор нутгийн цэрэг дайчдадаа аймгийн удирдлага, зохион байгуулагчид хүндэтгэл илэрхийлэв.

Энэхүү тэмдэглэлт өдрөөр энхийг сахиулагчдынхаа ололт, алдар гавьяаг алдаршуулан сурталчлах, иргэд хүүхэд залуус, өсвөр үеийнхэнд даян дэлхийд энх тайван, тогтвортой байхын ач холбогдлыг түгээх, иргэн-цэргийн харилцааг бэхжүүлэх зорилгоор Дөл-2022 тэмцээнийг хамтатган зохион байгуулж байгаа аж. 

Баянхонгор аймгийн аварга шалгаруулах цэрэгжилтийн спортын "Дөл-2022" цогцолбор тэмцээнд аймаг болон сумдын Ерөнхий боловсролын сургуулиудаас нэгдүгээр шатанд шалгарсан Шинэжинст, Галуут, Өлзийт, Баянлиг, Жаргалант, Бууцагаан, Баацагаан, Баянцагаан, Номундалай, Эрдэнэмандал, Эрдэм сургуулийн ахлах ангийн 11 багийн 160 гаруй сурагч оролцож байран дээрх ажиллагаа, марк тактик төрлүүдээр өрсөлдөв. Шалгарсан баг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор зохион байгуулах цэрэг, спортын "Дөл-2022" Улсын аварга шалгаруулах цогцолбор тэмцээнд оролцох эрхээ авах юм. 

Нээлттэй өдөрлөгийн үеэр Монгол Улс энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцож эхэлсний 20 жилийн ойг тохиолдуулан зэвсэгт хүчний 339 дүгээр ангийн алба хаагчид жагсаал, гардан тулааны үзүүлэх тоглолтуудыг хийж, төрийн цэргийн байгууллагууд байлдааны зэвсэг, техник, ажил үүргийн онцлогийг харуулсан үзэсгэлэн, мэдээлэл сурталчилгааг зохион байгууллаа.

Өнөөдөр олон улсын энхийг сахиулагчдын өдөр тохиож байна.

Монгол цэрэг энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцож эхэлсний 20 жилийн ойд зориулсан ёслолын жагсаал боллоо. 

“Улаанбаатар марафон-2022” 

Гэрэл зургийг Б.Чадраабал

Баянхонгор /МОНЦАМЭ/. Баянхонгор аймгийн төвийн автозам дагуу эрчим хүч бага зарцуулдаг, авто болон явган зам руу харсан үзэмж сайтай гэрлүүдийг суурилуулж байна.

Баянхонгор аймаг байгуулсны 80 жилийн ойг долдугаар сард тэмдэглэнэ. Энэ хүрээнд аймгийн төвийн өнгө үзэмжийг сайжруулах олон бүтээлч ажлыг өрнүүлж байгаа юм.

Баянхонгор Тохижилт Үйлчилгээ ОНӨААТҮГ, Баянхонгор Эрчим Хүч ХХК -ийн инженер техникийн ажилчид хамтран төв зам дагуу гэрэлтүүлгийг стандарт нормын дагуу байрлуулж байна. Бэлтгэл ажлыг хангаж гэрлийн шонд туузан гэрлийг байрлуулах, гэрэлтүүлгийн ажлын шонгийн нүх ухуулах зэрэг ажлыг Баянхонгор Тохижилт Үйлчилгээ ОНӨААТҮГ-ын ажилчид, гэрэлтүүлгийн шонгийн толгойн лед гэрлүүдийг холбож, гэрлийн тэжээлийг холбох ажлыг Баянхонгор-Эрчим Хүч ХХК  хариуцаж байгаа аж.

Гэрэлтүүлгийг Онцгой байдлын газрын уулзвараас Аюулгүйн тойрог хүртэл замын хоёр талаар хийж байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх өнөөдөр алдарт эхчүүдийн төлөөлөлд одон гардуулж, баяр хүргэлээ
Гэрэл зургийг Б.Чадраабал

Баянхонгор /МОНЦАМЭ/. 10 аймгийн төвд дулааны станц, дулаан дамжуулах шугам сүлжээ барих төслийг БНСУ-ын Засгийн газар хооронд байгуулсан гэрээний хүрээнд энэ онд эхлүүлж байна. Өнөөдөр Баянхонгор аймагт байгуулах Дулааны станцын шав тавилаа.

Монгол Улсын Засгийн газраас 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, шинэ сэргэлтийн бодлогод тусгагдсан хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдлыг хадгалах, уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах, хот суурин газрын дулаан хангамжийн хүртээмж чанарыг сайжруулах зорилгоор тус үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна.

Дулааны станцын шав тавих ёслолд Монгол Улсын Их хурлын дарга Г.Занданшатар, “10 аймгийн төвийн дулааны станц барих” төслийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, Эрчим хүчний дэд сайд М.Баярмагнай, БНСУ-ын “Бьюксан инженеринг” компанийн төслийн захирал Сан Чой, Баянхонгор аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга Э.Энхбат, Засаг даргын орлогч Б.Батсуурь нарын орон нутгийн удирдлага, Баянхонгор хотын ард иргэд оролцлоо. 

Эрчим хүчний дэд сайд М.Баярмагнай үйл ажиллагааг нээж үг хэлэхдээ, “Нийт 10 аймгийн төвд дулааны станц барих төслийн хүрээнд одоогийн 299 бага оврын зуухыг буулгаж, 25-30 Гкал/цагийн хүчин чадалтай 10 дулааны станц, 88 дулаан дамжуулах төв, 72 км дулаан дамжуулах шугам сүлжээг байгуулан нийт 1564 аж ахуйн нэгж, төсөвт байгууллага, 2050 нийтийн болон амины орон сууцыг шинээр дулаан болон хэрэгцээний халуун усаар хангана” гэдгийг онцлон тэмдэглэв.

УИХ-ын дарга Г.Зандашатар 10 аймагт дулааны станц байгуулах төслийг эхлэхээс нь дэмжиж, УИХ-аар зээлийн тусгайлсан гэрээг соёрхон баталсан  бөгөөд шав тавих ёслолын үеэр гүйцэтгэгч талд төслөө төлөвлөсөн  хугацаандаа бүрэн чанартай хийж гүйцэтгэн  хүлээлгэн өгөхийг хүслээ.

Баянхонгор аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын дарга Э.Энхбат удаан жилийн хүлээлт байсан асуудлыг шийдвэрлэж ажил хэрэг болгож буй Монгол улсын Засгийн газар, Эрчим хүчний яам, гүйцэтгэгч талуудад нийт иргэдийнхээ өмнөөс талархал илэрхийлээд төслийг хэрэгжүүлэхэд орон нутгийн зүгээс бүхий л талаар дэмжиж хамтран ажиллана гэв. 

Харин БНСУ-ын “Бьюксан инженеринг” компанийн төслийн захирал Сан Чой, “Баянхонгор, Хэнтий, Сүхбаатар, Завхан, Говь-Алтай, Өвөрхангай, Говьсүмбэр аймгийн барилга угсралтын ажлын гүйцэтгэгчээр манай  компани шалгаран ажиллаж буйдаа баяртай байна. Төслийн хүрээнд барилга угсралтын ажлыг нийт 26 сарын хугацаанд чанарын өндөр түвшинд гүйцэтгэж, 2024 оны халаалтын улирал эхлэхээс өмнө  ашиглалтад бүрэн хүлээлгэн өгнө гэлээ. 

Дулааны станц нь  30 Гкал/ц хүчин чадалтай зуух бүхий орчин үеийн ус боловсруулах, түлш дамжуулах автомат системтэй дулааны эрчим хүчний эх үүсвэр, ус дулаан дамжуулах 8 иж бүрдэл дэд төв, 5.8 км урт дулаан дамжуулах шугам сүлжээг байгуулах юм. Ингэснээр аймгийн төвд 247 ААН, төсөвт байгууллага, 238 нийтийн болон амины орон сууцыг шинээр дулаан болон хэрэгцээний халуун усаар хангах аж.

Мөн дулааны эх үүсвэрийн зуух нь бүрэн автомат удирдлагатай, хамгийн бага илчлэгтэй, түүхий нүүрсийг ч бүрэн шатаах чадамжтай, нүүрсний хэрэглээг 30 гаруй хувь, үнсний гаралтыг 25 хувиар бууруулж, утаанд агуулагдах хүхрийн хэмжээг 80 хувь, азотыг 75 хувь, тоосонцрыг 99 хувь, нүүрсхүчлийн хийг 50 хувиар бууруулах аж. Ингэхдээ  станцаас ялгарах утаанд илүү нарийн шаардлага бүхий БНСУ-ын агаарын чанарын стандартыг мөрдөх юм байна. 

Монгол Улсын ТОП 100 аж ахуйн нэгж тодорлоо

Монгол Улсын Засгийн газар, Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн танхим хамтран топ 100 аж ахуйн нэгжийн шалгарууллаа.

ТОП-100 аж ахуйн нэгжийг өргөмжлөх ёслолын үйл ажиллагааг Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн танхимаас  21 дэх жилдээ зохион байгуулж байна. Өнөөдөр 2021 оны “ТОП-100 аж ахуйн нэгж”-ийг нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулж буйгаар нь эрэмбэлж, ТОП-100 аж ахуйн нэгжийн өргөмжлөл гардууллаа. 

Баянхонгор /МОНЦАМЭ/. Энэ жил улс орон даяар үндэсний бичиг соёл, номын баярыг нэгэн зэрэг тэмдэглэж байна. Баянхонгор аймгийн “Номын баяр”-ын үйл ажиллагаа өнөөдөр болж, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, Эрчим хүчний дэд сайд М.Баярмагнай, аймгийн удирлагууд зэрэг албаныхан, зохиолч, уншигчид, хүүхэд багачууд оролцлоо.

Нээлтийн үйл ажиллагаанд УИХ-ын дарга Г.Занданшатар хэлсэн үгэндээ: “Хүүхдүүдтэйгээ хамт уншицгаая, Илүү их уншъя гэдэг уриалгыг нийт иргэндээ дэвшүүлж байна. Уншдаг үндэстэн хөгждөг, Унтдаг үндэстэн мөхдөг гэдэг үг бий. Тиймээс хөгшин, залуу гэлтгүй өдөрт хамгийн багадаа 5 хуудас ном уншдаг байя гэж уриалж байгаа. Бичгийн мэргэд ихтэй, ном соёлоо дээдэлдэг түмний хувьд Хонгор нутгийнхныг хамгийн олон уншигчтай аймаг болох зорилт дэвшүүлээсэй, түүндээ хүрээсэй гэж бодож байна” хэмээн онцолж байлаа.

“Номын баяр”-ын үйл ажиллагаанд аймагтаа номын худалдаа эрхэлдэг дэлгүүрүүд хямдралтай худалдаа дэлгэж, Ерөнхий боловсролын сургуулиуд шилдэг ном бүтээлийн үзэсгэлэнг толилуулж байна. Мөн үеэр Нийтийн номын сангаас “Явуулын номын сан” ажиллуулж байгаа бол Баянхонгор аймгийн Зохиолчдын холбооны зохиолчид бүтээлээ биечлэн борлуулж, гарын үсэг зурж хамтдаа зургаа татуулж санал бодлоо солилцож байна. Түүнээс гадна Уншигчдын бүтээлийн үзэсгэлэн, аймгийн Музейн асар, Баянхонгор аймгийн Урчуудын холбооны уран бүтээлчдийн бүтээлийн үзэсгэлэнгийн асрууд хөл ихтэй байна.

Энэ өдөр аймгийн Худалдаа үйлдвэрлэлийн их сургуулийнхан номын архиваа дэлгэж, хэрэгцээт номоо үнэ төлбөргүй авах боломжийг уншигчдад олгож байгаа бөгөөд 1000 гаруй номоос үлдсэн хэсгийг аймгийн Нийтийн номын санд хандивлана гэдгийг ХҮИС-ийн захирал Б.Хишигбаяр хэлэв.

Дорноговь/МОНЦАМЭ/."Номын баяр", Дорноговь Сайншанд 2022.05.20.

Баян-Өлгий /МОНЦАМЭ/. Баян-Өлгий аймгийн М.Хурманханы нэрэмжит Хөгжимт драмын театр болон Баянхонгор аймгийн С.Лувсанвандангийн нэрэмжит Хөгжимт драмын театрын уран бүтээлчдийн хамтарсан тоглолт Өлгий хотод боллоо.  

Архангай /МОНЦАМЭ/. Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор зохион байгуулж буй "Илүү их уншъя" уриатай "Үндэсний бичиг, соёл, номын өдрүүд" Архангай аймагт энэ сарын 19-22-ны өдрүүдэд болж өнгөрлөө.

Үндэсний номын баярын хүрээнд иргэд, сурагчдын идэвх оролцоог хангах, тэднийг өргөнөөр хамруулах зорилгоор нас насны онцлогт тохирсон олон уралдаан, тэмцээнийг зохион явуулсан. Хүүхэд багачуудад бага наснаас нь урлаг, соёлын боловсрол олгох, урлагаар төлөвшүүлэх, тайзны соёлд суралцуулах, уралдаан тэмцээнээр дамжуулан шүлэг яруу найраг, өгүүллэг, зохиол гэх мэт олон талын мэдлэг олгох, сурталчлан таниулах зорилгоор аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулиудын 1-5-р ангийн сурагчдын дунд "Уран уншлага" уралдааныг зохион байгуулжээ.

Энэ тэмцээнд Чулуут, Жаргалант сумын ЕБС, Ирээдүй цогцолбор сургууль, Эрдэнэбулган сумын 1, 2, 3, 4, 5-р сургуулийн нийт 200 орчим хүүхэд хамрагдсан юм. Мөн үргэлжилсэн үгийн хүүхдийн зохиолч, яруу найрагч Ц.Уламбаярын зохиол бүтээлүүдээс сонгон "Дүрийн тоглолт" бэлтгэн тавих уралдааныг аймгийн нийт ЕБС-ийн 10-12-р ангийн сурагчдын дунд явуулахад 150 орчим сурагч оролцож, дүр бүтээжээ. Сурагчдаас гадна цэцэрлэгийн хүүхдүүд үлгэрийн баатруудыг амилуулсан юм.

"Үндэсний бичиг, соёл, номын өдрүүд"-ийн нээлт болж, Улаанбаатар хотоос энэ өдрийг зорин ирсэн олон зохиолч, уран бүтээлчдийг уншигчидтай нь уулзуулсан юм.

Аймгийн ЗДТГ-ын дарга Ц.Бадрах: "Ном өөрөө агуу ертөнц юм. Бид өнөөдөр цахим шилжилтэд дэлхий даяараа нэгдэн орж байна. Архангай аймаг "Цахим Архангай" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Энэ дэлхий нэгэн утсан дотор гэхүү, магадгүй утаснаас ч жижигхэн зүйл дотор багтах нь байна. Хүүхэд залуучууд интернэт орчинд суралцаж, аялсаар байна. Бид яваандаа сансрын хүмүүс болох нь байна. Гэлээ гэхдээ ном гэдэг агуу ертөнцийг хэрхэн, яагаад ч гүйцэхгүй гэдгийг та бүхэн маань ойлгох хэрэгтэй. Номд хайртай, номын үзэл санаа, үлгэр дуурайлаар хүмүүжиж байгаа хүүхдүүдийг энэ үйл ажиллагаанд ирсэнд би маш их талархаж байна.

Халхын төв цэг Архангай аймагт төвлөрсөн байдаг. Эндээс бүхий л оюун санаа урган гарч, Монголын үе үеийн төрт улсуудыг үүсгэн байгуулахад манай Архангайнхны оюун ухаан хамгийн том үүрэг гүйцэтгэсэн байдаг. Энэ дэлхий дээр оршиж байгаа буган чулуунууд буюу хад, чулуун дээр бүтээсэн бичээсүүд маань байгаль дээрх анхны ном шүү дээ. Хүний гараар бүтээгдсэн ном. Энэ номын дийлэнх буюу 60-80 гаруй хувь нь манай Архангай аймгийн нутагт байдаг. Хадны бичээсүүдийн хамгийн эртнийх нь манайд байдаг. Энэ нутагт амьдарч байсан та бидний өвөг дээдэс хамгийн анхны номын зохиогчид, түүнийг бусад байгаа ард түмэн нь уншдаг байжээ. Ийм л түүхэн уламжлалтай хүмүүс. Тэгэхээр бид номдоо дурлая, илүү ихийг уншицгаая" хэмээн онцоллоо.

Ардын жүжигчин Г.Равдан: Улс орон даяар өнөөдөр номоор амьсгалж байна. Номын авшиг их хүртэж, ном дор мөргөж, сөгдөж, номын баясал эдэлж байгаа та бүхэндээ номын баярын мэндийг дэвүшүүлье. Өнөөдөр Архангай аймгийн зохиолчдын "Хан тамир" нэгдлийн зохиолчид болох Монголын зохиолчдын эвлэлийн шагналт яруу найрагч, зохиолчид хүрэлцэн ирсэн байна. Би бол хаанаас нь харсан ч зохиолч хүн биш юм. "Хан тамир" нэгдлээс Архангайн эрт эдүгээгийн зохиолч нарын бүтээлийг эмхэтгэсэн "Хан тамирын ай" хэмээх сайхан номын дээжийг та бүхэнд хүргэж байгаа. Энэ ном Архангайнхны ширээний ном болох байх аа. Улсын Их Хурлын даргаас "Илүү их уншъя" уриа дэвшүүлж, энэ жилийн номын өдрүүдийг тэмдэглэж байна. Би бол уншдаг л номын садан хүн юм" хэмээгээд Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумаас тодрон гарсан Монголын яруу найргийн сод төлөөлөгч Л.Лувсандоржийн "Хуурын эгшиг" шүлгийг дуудлаа.

Г.Дэмид жанжны талбайд болсон эл өдөр номын худалдаа өрнөж, сурагчид уран зургийн бүтээлийн үзэсгэлэн гаргасан байлаа. Мөн цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн сургалтад ашигладаг үлгэрийн баатруудыг дүрсэлсэн сургалтын хэрэглэгдэхүүнүүдийг дэлгэн тавьж, үлгэрийн баатруудын жагсаал явсан нь хүүхдүүдийн сонирхлыг ихэд татаж байв.

Номын даллагатай энэ сайхан өдөр ном, соёлын олон үйл явдлууд болсон. Үүний нэг нь шилдэг, тэргүүний уншигч "Д.Нацагдорж тэмдэг"-ийг гардуулсан явдал юм. Уг шагналаар Эрдэнэбулган сумын Лаборатори 1-р сургуулийн 9б ангийн сурагч Б.Мичидмаа, 11б Ч.Пүрэвсүрэн, А.Пүрэвжаргал, 2-р сургуулийн 10б ангийн сурагч Э.Гэрэлмаа, 10а ангийн сурагч А.Золзаяа нарыг шагналаа.