Ulaanbaatar
Нэг цард хоёр хөгжмийг бүтээсэн зэмсэг Баянхонгорын музейд хадгалагдаж байна
ОРОН НУТГИЙН МЭДЭЭ | БАЯНХОНГОР
Баянхонгор, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /МОНЦАМЭ/. Баянхонгор аймгийн Түүх, угсаатны зүйн музейд өөр өөрийн хийцээрээ ялгаатай зургаан морин хуур хадгалагдаж байна. Энэ удаад өвөрмөц хийц бүхий хоёр морин хуурыг онцлон танилцуулъя.
Хос хуур
Нэг царан дээр хоёр хөгжмийг бүтээсэн буюу урдаа морин хуур, ардаа хуучир хөгжимтэй урласан хөгжмийн зэмсэг нь тус музейн онцлох үзмэрийн нэг. Хар морины толгой, амаа ангайж байгаа лууны толгой, их биед алхан хээ, хамар угалз, өлзий утас зэрэг хээг эргэн тойронд будаж хээлсэн 2 татлагатай хуур. Тус бүтээл Дугарын Баньдүү, Чин сүжигт Номун ханы зургаадугаар дүр Галсан-Ёндон нарын хамтын бүтээл бөгөөд XX зууны дунд үед хамаарна.
Хөгжмийн урт нь 114 см, 2 кг орчим жинтэй. Царын урт нь 31 см, өргөн нь 25 см, зузаан нь 7.2 см бол хуучир хөгжмийн урт нь 79 см, өргөн нь 10.5 см, зузаан нь 9 см.
Материал:
Мод, холст тосон будаг
Гурван толгойтой морин хуур
Өнгө бор, ногоон, гурван морины толгойн дүрстэй өвөрмөц хийцлэлтэй морин хуур аймгийн музейд хадгалагдаж байна. Хуур нь хаан бугуйвч, хатан сүйх сийлсэн дэл сүүлэн чавхдастай, чихийг нь шанз хөгжмийн чихээр орлуулж хийсэн.
Тус морин хуурыг Баянбулаг сумын харьяат Соёлын төвийн эрхлэгч байсан Г.Лхамсүрэн урласан бөгөөд 1982 оны дөрөвдүгээр сарын 2-ны өдөр аймгийн музейд үзмэр болгон авсан түүхтэй.
Морин хуурын урт нь 119 см, жин нь 1725 гр, царын өндөр 30.5 см бол өргөн нь 28.5 см, зузаан нь 9 см байна.
Материал:
Мод, шир, холст тосон будаг
Морин хуур нь өнө удаан түүхтэй, Монгол үндэстний хөгжмийн зэмсэг. Тэртээ XIII зууны эхэнд дэлгэрсэн гэж үздэг бөгөөд монголчууд суурьшсан ихэнх нутагт уг хөгжмийн зэмсгийг морин хуур гэж нэрлэж байхад, ӨМӨЗО-ын нутагт цоор гэж нэрлэх нь бий.
2002 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч морин хуураа дээдлэн дэлгэрүүлэх зарлиг гаргаж, монгол айл гэр, албан байгууллага бүхэн хойморьтоо морин хуураа залж дээдлэн хүндэтгэх болсон. Морин хуурыг 2003 онд ЮНЕСКО дэлхийн соёлын өвд бүртгэн авсан байдаг.
