БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Цай Вэньруйгийн нийтлэл

 Шинэ оны эхэнд Хятадад шинэ төрлийн коронавирус COVID-19 уушгины хатгалгааны халдвар дэгдсэн. Ард түмнийхээ эрүүл мэнд, амь насыг хамгаалахын тулд БНХАУ-ын Дарга Ши Жиньпиний биечлэн удирдаж зохион байгуулснаар, Хятад орон даяар бүх ард иргэдийг хамарсан өвчний халдвараас урьдчилан сэргийлэх хамгийн цогц, хамгийн хатуу арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна. Хятадын бүх муж газрын эмнэлгийн ажилтан, салбар бүрийн хүмүүс өөрсдийн амь насыг үл хайхран өвчний тархалттай хатуу тэмцэж байна. Цуцашгүй их хичээл зүтгэлийн үр дүнд Хятадад тархалтын нөхцөл байдалд нааштай өөрчлөлт гарч одоогийн байдлаар уг өвчний халдвар авсан 50000 орчим хүн эдгэрч эмнэлгээс гарсан бөгөөд Хубэй мужаас гадна бүртгэгдэх шинэ тохиолдол өдрөөс өдөрт буурсаар нэг оронтой тоогоор тоологдож байна.

            Халдварын тархалт дэгдсэнээс хойш сар гаруйн хугацаа өнгөрч байна. Энэ хугацаанд Хятадад зоогийн газар, зочид буудал, аялал жуулчлал, зам тээвэр гэх мэт үйлчилгээний салбарт тархалтын нөлөөлөл хүчтэй цохилт өгөв. Олон улсын болон дотоодын худалдааны үйл ажиллагаанд саад бэрхшээл үүсэж, иргэдийн хэвийн амьдралд ч тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж, үйлдвэрлэлийн салбар, жижиг, дунд аж ахуйн нэгж байгууллагын үйл ажиллагаа, эдийн засагт богино хугацаанд хүчтэй нөлөөлөл үзүүлсэн. Энэ бүх нөхцөл байдлыг шийдвэрлэхийн тулд Хятадын коммунист намын Төв хороо COVID-19-ийн тархалтын эсрэг авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн зохион байгуулалтын хурлыг хуралдуулсан юм. Хурлаар ХКН-ын Төв хорооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпин Хятадын хөгжлийн нөөц бололцоо, эрч хүчийг бүрэн гаргаж энэ жилийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн зорилтоо биелүүлэхийн тулд зүтгэл гаргаж ажиллахыг онцолсон юм.       

Энэ жилийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн зорилтоо амжилттай биелүүлэхийн тулд Хятадын Засгийн газар аж ахуйн нэгж байгууллагуудын үйл ажиллагааг дэг журамтайгаар сэргээх ажлыг орон даяар нааштай дэмжиж байна. Татвар, гааль, Төв банк, Хөгжил шинэчлэлийн хороо зэрэг эдийн засгийн салбарын гол удирдах байгууллагууд бодлогын олон чухал баримт бичгийг боловсруулан гаргаж, мужууд татварыг хөнгөвчлөх, түрээсийн хэмжээг бууруулах, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, ажил олгогч байгууллагад урамшуулал олгох зэрэг арга хэмжээг баталлаа. Эдгээр арга хэмжээгээр дамжуулж аж ахуйн нэгж байгууллагыг халдварт өвчин тархалтын эсрэг тэмцэж, үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаагаа аль болох даруй сэргээж, бэрхшээлийг даван туулахад дэмжлэг үзүүлж байна. Өнөөдрийн байдлаар Хятадад голлох үйлдвэрүүд болон чухал салбаруудын үйл ажиллагаа, үйлдвэрлэл эрчимтэй сэргэж байна. Төрийн өмчийн үйлдвэрүүдийн 80 гаруй хувь, нефть химийн үйлдвэр, харилцаа холбоо, цахилгаан сүлжээ, зам тээврийн салбарын аж ахуйн нэгж байгууллагын 95 гаруй хувь нь үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд байна. Хятадын аж ахуйн нэгж байгууллагууд олон улсын гэрээт захиалгаа биелүүлэх, олон улсын үйлдвэрлэлийн гинжний тогтвортой байдлыг хадгалахаар бүх хүчээ дайчилж байгаа бөгөөд Хятадын үйлдвэрлэл маш хурдацтай сэргэж байна. Хятадын хөрөнгийн зах зээл эхэн үеийн богино хугацааны хэлбэлзлийн дараа одоо хэвийн байдалдаа орж байна. Тухайлбал, Шанхайн хөрөнгийн биржийн индекс 2-р сарын 4-нөөс хойш 10 гаруй хувиар өссөн байгаа нь хөрөнгө оруулагчид Хятадын эдийн засгийн цаашдын өсөлтөд итгэлтэй буйг харуулж байна.

Хятадын эдийн засгийн ерөнхий чиг хандлага урт хугацааны турш сайжирсаар байгаа бөгөөд цаашид ч мөн өөрчлөгдөхгүй. Хятад улс 1.4 тэрбум хүн амтай, дэлхийн хамгийн томд тооцогдох 400 сая дундаж орлоготой бүлэгтэй. Хэрэглэгчдийн асар их эрэлт хэрэгцээ халдварт өвчнөөс болоод алга болохгүй, зөвхөн түр хугацаанд хязгаарлагдаж байна. Өвчний тархалт зогсмогц хүнд хохирол амссан аялал жуулчлал, кино телевиз, үзвэр үйлчилгээ, хоолны газрууд зэрэг салбарууд илэрхий сэргэх хандлага гарах нь гарцаагүй. Үүнээс гадна, энэхүү халдварт өвчин онлайн үзвэр үйлчилгээ, онлайн эмчилгээ, алсын зайны сургалт зэрэг шинээр үүсч буй салбаруудад хөгжлийн шинэ боломжийг авчирлаа. Эдгээр салбарууд Хятадын эдийн засгийн өндөр чанартай хөгжлийн шинэ өсөлтийн цэг болох болно.

Эдийн засгийн даяаршлын эрин үед, дэлхийн улс орнууд харилцан түшилцэх нь хувь заяаны цогц нэгдэл хийгээд ашиг сонирхлын хамтын нэгдэл юм. “Хятад улс сайн байж гэмээнэ дэлхий илүү сайхан болно” гэдэг бол тоолж баршгүй олон баримтаар нотлогдсон санаа. Халдварт өвчин дэгдсэнээс хойш, Хятад улс гадаадад нээлттэй болон олон улсын хамтын ажиллагаагаа идэвхтэй гүнзгийрүүлж, худалдаа, эдийн засгийн түншүүдтэйгээ харилцаа холбоогоо нэмэгдүүлж, дэлхийн нийлүүлэлтийн сүлжээний тогтвортой байдлыг хичээнгүйлэн хамгаалж, дэлхийн нийтлэг хөгжил дэх их гүрний хариуцлагатай байдлыг харууллаа. Дэлхийн банк болон ОУВС /IMF/ зэрэг олон улсын байгууллагууд Хятад улсын халдварт өвчнийг даван туулах, үйлдвэрлэлийн хөгжлийг сэргээхэд оруулсан хичээл зүтгэлийг өндрөөр үнэлж, Хятадын эдийн засгийн хөгжилд итгэл дүүрэн байгаагаа илэрхийлсэн. ОУВС-ын захирал Кристалина Георгиева, Хятад улс хурдан хугацаанд сэргэнэ. Одоогийн байдлаар тодорхойгүй зүйлс олон байгаа хэдий ч “V хэлбэр”-ийн сэргэлт үүсэх магадлал хамгийн өндөр байна. Хятадын эдийн засагт үзүүлэх нөлөө харьцангуй хязгаарлагдмал гэж үзжээ.

Хятад улс бол Монгол Улсын хамгийн том худалдааны түнш хийгээд Монгол Улсын чухал хөрөнгө оруулагч улс. Хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн харилцаа, хамтын ажиллагаа болон ард иргэдийн харилцан зорчилт тасралтгүй нэмэгдэж байна. Халдварт өвчнөөс үүдэн Хятад, Монгол хоёр орны иргэдийн солилцоо, худалдаа, эдийн засгийн бодит хамтын ажиллагаанд тодорхой саад бэрхшээл үүсэж, Монголын эдийн засгийн хөгжилд ч мөн сөрөг нөлөө бий болж байна. Халдварт өвчин бол хэсэг хугацааных, харин үнэн сэтгэл, найрамдал бол өнө мөнхийнх. Халдварт өвчин гарснаас хойш, Монгол Улсын Засгийн газар болон нийгмийн бүхий л салбарынхан Хятад улсад асар их дэмжлэг, туслалцааг үзүүлсээр байна. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга биечлэн Бээжинд очиж, Хятад улсын дарга Ши Жиньпин болон Хятадын удирдлагуудад сэтгэлийн дэмжлэгээ илэрхийлээд, Хятад улсад 30 мянган толгой хонь бэлэглэлээ. Монголын талын сайн санаа, сайн үйлс Хятад улсад цуурайтан, Хятадын ард түмний сэтгэл машид хөдөлж, цахим орчинд Хятад, Монголын найрсаг уур амьсгал урьд өмнө байгаагүй халуун дотно байна.

Хятадын ард түмэнд “Тоорын хариуд гүйлс” хэмээх сайхан уламжлал бий. Чухал үед туслалцаа үзүүлсэн жинхэнэ нөхдөө бид мартахгүй. Монгол Улстай гар гараасаа барилцан, сэтгэлээ нэгтгэж, бэрхшээлийг хамт даван туулж, илүү сайхан хөгжилд хүрэх болно. Өвчний тархалт удааширч зогсох үед, Хятад, Монголын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагаа даруй хэвийн горимондоо орж, зохих хамтын ажиллагааны төслүүд эрчимтэй сэргэн хэрэгжиж, Хятадын эдийн засгийн сэргэлтийн өсөлт Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд хүчтэй түлхэц болно гэдэгт итгэж байна. Халдварт өвчний сорилтыг даван туулсны дараа, Хятад, Монголын иж бүрэн стратегийн түншлэлийн харилцаа болон хоёр орны ард иргэдийн найрамдал улам бүр бэхжиж, хоёр орны тус тусын хөгжил болон харилцан ашигтай хамтын ажиллагаанд илүү сайхан ирээдүй нээгдэнэ гэдэгт итгэлтэй байна.