УЛААНБААТАР, 2025 оны наймдугаар сарын 30 /МОНЦАМЭ/. Өнгөрсөн долоо хоногт дэлхий дахинд хэд хэдэн онцлох үйл явдал өрнөснөөс юуны түрүүнд Өмнөд Солонгосын шинэ Ерөнхийлөгч Ли Жэ Мён гол холбоотнууд болох Япон, АНУ-д айлчилсныг онцлох нь зүйтэй. 

Түүнчлэн Умард Солонгосын удирдагч Ким Жөн Ун анх удаагаа олон улсын хэмжээний том үйл явдалд оролцохоор болсон, Австралийн Холбооны Улс Иранаас дипломат харилцаагаа тасалсан, манай улс хөрш орнуудтайгаа үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулж, хамтарсан хээрийн сургууль хийснийг онцолж байна. 

Америкийн эдийн засгийг Өмнөд Солонгос 350 тэрбумаар дэмжинэ

Саяхан сонгогдсон Өмнөд Солонгосын Ерөнхийлөгч Ли Жэ Мён Цагаан ордонд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамптай уулзах үеэрээ хоёр талын худалдааны харилцаа, Өмнөд Солонгост байрлаж буй Америкийн 28 мянган цэргийн зардалтай холбоотой асуудлуудыг голчлон хэлэлцлээ.

Өмнөд Солонгосын бараанд ногдуулах татварыг 25 хувиас 15 хувь болгон бууруулахаар АНУ-ын тал шийдвэрлэсний хариуд Өмнөд Солонгос 2028 оноос эхлэн 10 жилийн хугацаанд АНУ-аас жил бүр 3.3 сая тонн шингэрүүлсэн хийг нэмэлтээр худалдаж авах, Кореан Эйр компани Боингоос 103 нисэх онгоц худалдан авахаар тохиролцож, нийтдээ Америкийн эдийн засагт 350 тэрбум долларын хөрөнгө оруулахаар болсноор талууд худалдааны дайнаас зайлсхийж чадлаа.

Мөн Өмнөд Солонгос дахь Америкийн цэргийн баазууд байрладаг газрыг АНУ-ын эзэмшилд авах боломжийг хэлэлцсэний сацуу Америкийн цэргийг байрлуулахад Өмнөд Солонгосын талаас гаргаж буй зардал 1 тэрбум доллар байгааг 10 тэрбумд хүргэх тухай асуудлыг хөнджээ.

Түүнчлэн Трамп Умард Солонгосын удирдагч Ким Жөн Унтай уулзах хүсэлтэй байдгаа илэрхийлснийг Ли Жэ Мён дэмжсэн нь дэлхий дахины анхаарлыг татлаа.

Умардын удирдагч “Бээжин парад” үзнэ

БНАСАУ-ын удирдагч Ким Жөн Ун Японы эсрэг дайн ба Дэлхийн II дайн дууссаны 80 жилийн ойд зориулан есдүгээр сарын 3-ны өдөр Бээжин хотноо явагдах цэргийн сүрт жагсаалыг үзнэ гэдгийг БНХАУ албан ёсоор зарлалаа.

Ингэснээр улс орноо удирдаж эхэлснээсээ хойш Умардын удирдагч олон улсын өндөр дээд түвшний уулзалтад анх удаагаа оролцох байгаагаас гадна 2019 оноос хойш анх удаа Хятад улсад зочилно. Уг парадыг дэлхийн 26 улсын удирдагчид, тэдний дотор ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин, олон улсын 10 байгууллагын тэргүүн нар үзэх төлөвтэй байна.

Япон, Өмнөд Солонгос хоёр 17 жилийн дараа хамтарсан мэдэгдэл гаргалаа

Шинээр сонгогдсон Өмнөд Солонгосын Ерөнхийлөгч Ли Жэ Мён анхны гадаад айлчлалаа Японд хийж, тус улсын Ерөнхий сайд Шигэрү Ишибатай хэлэлцээ хийлээ.  Айлчлалын үеэр хоёр орны харилцааг хэвийн болгосны 60 жилийн ой тохиосон ба сүүлийн 17 жилийн хугацаанд хоёр тал анх удаагаа хамтарсан мэдэгдэл гаргажээ. Энэ нь шийдэгдээгүй асуудлууд цөөрч, хоёр орны харилцаа тогтворжиж буйн илэрхийлэл юм. Хоёр улсын удирдагчид талуудын хооронд тогтвортой, ирээдүйд чиглэсэн харилцааг хөгжүүлэхээр тохиролцжээ.

“Өмнөх практикаас шийдвэртэй татгалзаж, үндэсний ашиг сонирхолд нийцсэн прагматик дипломат бодлого явуулснаар ирээдүйд чиглэсэн хоёр улсын харилцан ашигтай хамтын ажиллагааны үүд хаалгыг нээхийн тулд би Японд ирлээ” гэж Ли Жэ Мён хэлсэн бол өнөөгийн геополитикийн нөхцөл байдалд хоёр талын хэлхээ холбоо ба АНУ-тай байгуулсан гурван талын түншлэлээ бэхжүүлэхийн чухлыг Японы Ерөнхий сайд онцлон тэмдэглэв. 

Умард Солонгосыг цөмийн зэвсгээс бүрэн ангижруулахын төлөө хоёр орон АНУ-тай нягт хамтран ажиллана гэдгийг хоёр удирдагч нотолжээ. Мөн төрөлт буурах, хүн амын хөгшрөлт, хөдөө орон нутаг эзгүйрч байгаа, гамшгийн эсрэг авах арга хэмжээ зэрэг хоёр улсад тулгарч буй нийгэм, эдийн засгийн нийтлэг асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг эрэлхийлэн зөвлөлдөх механизмыг бий болгохоор тохиролцсон байна.

Австрали улс Иранаас дипломат харилцаагаа тасалжээ

Австралийн нутаг дэвсгэрт үйлдэгдсэн еврейчүүдийн эсрэг хоёр ч удаагийн халдлагыг Ираны Лалын хувьсгалыг хамгаалагчдын корпус зохион байгуулсан гэдгийг Австралийн тагнуулын алба тогтоосны дараа Австралийн тал Ираны элчин сайд ба гурван дипломат ажилтанд долоон хоногийн дотор тус улсаас гарч явахыг шаардсан мэдэгдэл хүргүүлжээ. Энэ бол Дэлхийн II дайнаас хойших хугацаанд гадаадын дипломатуудыг Австралиас хөөж буй анхны тохиолдол юм.

Өнгөрсөн онд Сидней хотод еврейчүүдийн ажиллуулдаг Lewis Continental Kitchen зоогийн газар, Мельбурн хот дахь “Адасс Исраэль” гэдэг еврейн сүмийг галдан шатаасан хэрэгт Ираны тусгай албад холбоотой болох нь батлагдсан байна.

Үүнтэй холбогдуулан Австралийн тал Иран дахь ЭСЯ-ныхаа үйл ажиллагааг зогсоож, Иранаас гарч явахыг австраличуудад уриалжээ. Австралийн Ерөнхий сайд Э.Албанезе Ойрх Дорнодын хямралыг Австралийн нутагт өргөжүүлэхээр оролдож байна хэмээн Ираныг буруутгасан байна.

“Сэлэнгэ” хээрийн сургууль 17 дахь удаагаа амжилттай явагдлаа

Монгол Улс, ОХУ-ын Зэвсэгт хүчний хамтарсан “Сэлэнгэ-2025” хээрийн сургууль ОХУ-ын Буриадын Бурдун сургалтын төвд 14 хоногийн хугацаанд амжилттай явагдаж, пүрэв гарагт өндөрлөлөө. 

Энэ удаагийн сургуулилалтын үеэр нэгдсэн байлдааны буудлагыг шинэлэг хэлбэрээр зохион байгуулснаас гадна цэргийн нисгэгчид оролцож, шүхэрчин дайчид тусгай үүргийг гүйцэтгэснээрээ онцлогтой байв.

Мөн орчин үеийн байлдааны туршлага сургамжид тулгуурлан жижиг бүлгийн тактикийн 14 хичээлийн цэгт сургалт, хамтарсан дадлагыг 3 удаа явуулж, төгсгөлд нь байлдааны нэгдсэн буудлагыг амжилттай хийсний дараа хоёр орны цэргийн багийн зэвсэг техникийн ёслолын жагсаал боллоо. 

Түүнчлэн Орос, Монголын цэргийн алба хаагчид бие биендээ үндэснийхээ зан заншил, хоолны соёлоо харилцан танилцуулснаас гадна спортын төрлүүдээр хүч хурд, авхаалж самбаагаа сорьсон нь итгэлцэл, нөхөрлөлийн халуун дулаан уур амьсгалыг бүрдүүлсэн юм.

Үүний дараа хоёр орны хээрийн сургуулийн батальон захирагч нар болох хошууч С.Даваагомбо, дэд хурандаа Р.Тукаев нар “Сэлэнгэ”-ийн тугийг буулгаж, ирэх онд хээрийн сургуулийг зохион байгуулах Монголын талд хүлээлгэн өгөв.

Монгол-Хятадын үзэсгэлэн худалдаа 5 дахь удаагаа явагдаж байна

“Монгол-Хятадын V экспо” үзэсгэлэн БНХАУ-ын Өвөр Монголын Өөртөө засах орны нийслэл Хөх хотноо бүтэн долоо хоногийн турш явагдаж байна.

Экспод Монгол Улсаас 350 гаруй аж ахуйн нэгж ноос, ноолуур, арьс шир, гоо сайхан, бэлэг дурсгал, арьсан эдлэл, хүнс зэрэг 700 гаруй нэр төрлийн органик бараа бүтээгдэхүүнээ танилцуулан оролцож байгаа юм.

“Монгол-Хятадын Экспо” бол хоёр улсын "Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн" хүрээнд  2015 оноос хойш хоёр жил тутамд Хөх хотод зохион байгуулагдаж буй өргөн цар хүрээтэй арга хэмжээ бөгөөд Хөрөнгө оруулалтын форум, Эдийн засаг, худалдааны хэлэлцээр, Хүмүүнлэгийн солилцоо, Бараа бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн худалдаа гэсэн үндсэн дөрвөн хэсгээс бүрддэг.

Эдгээрээс үзэсгэлэн худалдаа нь Монголын үндэсний үйлдвэрлэгчдийн хувьд хямд зардлаар идэвхтэй оролцох бололцоог хангаж, Хятадын зах зээлд нэвтрэх гарц болдог юм.

Хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жил, Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн харилцаа тогтоосны 10 жилийн ой тохиосон өнгөрсөн 2024 онд хоёр талын худалдааны эргэлт 18.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн нь 20 тэрбум ам.долларт хүргэхээр хоёр улсын төрийн тэргүүн нарын дэвшүүлсэн зорилтод хүрэхэд тун ойртсоныг харууллаа. 

Ирэх долоо хоногийн гол үйл явдлууд

• Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллагын дээд хэмжээний уулзалт БНХАУ-ын Тянжин хотноо наймдугаар сарын 31-нээс есдүгээр сарын 1-ний өдрүүдэд болно.
• Хятадын “Ялалтын баяр”-ын сүрт жагсаал есдүгээр сарын 3-нд болно.
• Дорнын эдийн засгийн форум ОХУ-ын Владивосток хотноо есдүгээр сарын 3-6-ны өдрүүдэд болно.
• Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагч Саманта Мостин есдүгээр сарын 4-9-ний өдрүүдэд Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ.
• Талбайн теннисний АНУ-ын нээлттэй тэмцээн есдүгээр сарын 7-нд өндөрлөнө.
• “Формула-1” ангиллын авто уралдааны Италийн Гран-При есдүгээр сарын 5-7-ны өдрүүдэд болно.