Адъяахүү.Б
adiyakhuu@montsame.mn
2023-03-29 16:29:10
Үндэсний ухамсрыг сэргээх монгол бичиг
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Одоогоос яг хагас зуун жилийн өмнө буюу 1973 онд тухайн үеийн БНМАУ бүх нийтээр бичиг үсэгтэн улс болсныг НҮБ зарлаж байсан бол өдгөө бүх нийтээр хос бичигтэн болох цаг үе хаяанд тулж ирлээ. Хуульд зааснаар 2-хон жилийн дараа буюу 2025 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн төрийн болон нутгийн өөрөө удирдах бүх байгууллага албан хэргийг кирилл ба монгол бичгээр хөтлөн явуулах ёстой.
72 өдөр
Хил нээгдсэний дараах боломж ба эргэлзээ
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Ухань хотод коронавируст халдварын анхны тохиолдол илэрснээс хойш яг 3 жилийн дараа дэлхийн хоёрдахь том эдийн засаг болох Хятад улсын удирдлага энэ сарын 8-нд хөл хориог сулруулж, хилээ нээхээр шийдвэрлэсэн нь дэлхий дахины хувьд “гэнэтийн алхам” байлаа.
79 өдөр
Moderna ба Merck: Хорт хавдрын эсрэг вакцин бэлэн болох хугацааг наашлуулна
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Арьсны хорт хавдрын үхэлд хүргэгч түгээмэл хэлбэрүүдийн нэг болох меланома-гийн эсрэг вакцины II шатны туршилт амжилттай болсон тухай Америкийн эм үйлдвэрлэгч Модерна компани өнгөрсөн долоо хоногт мэдэгдлээ. Энэ бол сүүлийн нэг сарын хугацаанд анагаах ухаанд дуулиан тарьсан 3 сайн мэдээний нэг юм.
98 өдөр
COP15: Биологийн төрөл зүйлүүдийг хамгаалах түүхэн хэлэлцээрийг баталлаа
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Биологийн олон янз байдлын асуудлаарх НҮБ-ын Дээд түвшний уулзалт /COP15/ Канад улсын Монреаль хотноо болж, манай гарагийн хуурай газар ба далайн гадаргуугийн наад зах нь 1/3-ийг хамгаалалтанд авахаар шийдвэрлэлээ. 
99 өдөр
Халуун цөмийн эрчим хүч рүү дахин нэг алхам ойртлоо
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Халуун цөмийн цахилгаан станц барих зорилгоор өргөн хэмжээний физикийн туршилт хийж буй Америкийн эрдэмтэд томоохон амжилтанд хүрчээ. Товчхон хэлбэл, халуун цөмийн реакторыг ажиллуулахад зарцуулдаг энергиэс илүү их энергийг тухайн реактороос гарган авсан байна. Энэ бол сүүлийн нэг сарын хугацаанд шинжлэх ухааны салбарт гарсан 3 гол амжилтын нэг юм.
100 өдөр
Альцгеймерийн эмчилгээнд “хувьсгал” гарлаа
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Альцгеймерийн өвчний улмаас тархи устах үйл явцыг удаашруулдаг эмийг анх удаа гарган авсан нь анагаах ухаанд гарсан “хувьсгал” мөн хэмээн эрдэмтэд дүгнэж байна. 
101 өдөр
Монгол, Япон: Стратегийн түншлэлээс Тусгай стратегийн түншлэл рүү
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Монгол-Японы хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойн хүрээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Япон Улсад төрийн айлчлал хийлээ. Төрийн тэргүүн Япон Улсын Ерөнхий сайд Ф.Кишидатай хэлэлцээ хийж, Японы парламентын хоёр танхимын тэргүүн нарыг хүлээн авч уулзаж, Япон Улсын Эзэн хаан Нарухитод бараалхав. Хоёр тал айлчлалын үр дүнгийн талаар Хамтарсан мэдэгдэл гаргалаа.
117 өдөр
“Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д дэмжлэг үзүүлсэн айлчлал
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпиний урилгаар 27-28-ны өдрүүдэд Хятад улсад төрийн айлчлал хийлээ.
119 өдөр
Сансарт нарны станц барих хэтийн ирээдүй буюу Solaris төсөл
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Сансрын тойрог замд цахилгаан станц барих замаар нарны эрчим хүчийг хуримтлуулж, эдийн засгийн хувьд үр ашигтай байдлаар Дэлхий рүү дамжуулах боломжийг судлах зорилго бүхий 3 жилийн хөтөлбөрийг Европын Сансрын судалгааны агентлаг /ESA/ сайшаан дэмжлээ. 
126 өдөр
АПЕК-Тэнцвэртэй, хүртээмжтэй, тогтвортой хөгжлийн төлөө
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Ази-Номхон далайн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны /АПЕК/ бүтцэд багтдаг улсуудын удирдагчдын дээд хэмжээний уулзалт “Нээх. Холбох. Тэнцвэржүүлэх.” гэсэн уриан дор  Таиланд улсын нийслэл Бангкок хотод өнгөрсөн баасан, бямба гарагуудад болж өнгөрлөө. 
127 өдөр
G20: Зөрөлдөөнийг гэтэлснээр хамтарсан тунхаглалыг баталсан нь
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Эдийн засгийн хэмжээ далайц, улс төрийн нөлөөгөөрөө дэлхийд зонхилох байр суурийг эзэлдэг 20 улсын /G20/ төр засгийн тэргүүн нар Индонезийн Бали аралд хоёр өдөр чуулсны эцэст Украины хямрал болон бусад асуудлаар 16 хуудас бүхий хамтарсан мэдэгдэл гаргалаа.
132 өдөр
АСЕАН-дэлхийн хэмжээний асуудлуудыг хэлэлцэх талбар
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Ойрын хэдэн өдрүүдэд Зүүн Өмнөд Азид олон улсын хэмжээний гурван том үйл явдал ээлж дараалан болсоор байна. Эхнийх нь буюу Зүүн Өмнөд Азийн улсуудын холбоо /ACEAN/ ба түүний түнш орнуудын удирдагчдын дээд хэмжээний уулзалт Камбож улсын нийслэл Пномпень хотноо өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд боллоо.
134 өдөр
Завсрын сонгуулийн “завсрын дүн”
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Мягмар гарагт АНУ-д явагдсан Конгрессын завсрын сонгуулийн эцсийн дүн гараагүй байгаа боловч Конгрессын Төлөөлөгчдийн танхимд БНН олонхийг бүрдүүлэх нь нэгэнт тодорхой боллоо. Уг сонгууль Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийн хугацаа тэг дундаа орж буй үед болдог учраас “завсрын сонгууль” /midterm elections/ гэж нэрлэдэг ажээ.
138 өдөр
Солонгосын хойг дахин түгшүүрт автсан шалтгаан - цөмийн 7 дахь туршилт
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. БНАСАУ 7 дахь удаагаа цөмийн туршилт хийхээр төлөвлөж  байгаа тухай мэдээлэл 5 дугаар сараас хойш Америкийн болон Өмнөд Солонгосын хэвлэлүүдийн хуудаснаас салсангүй. Хамгийн сүүлд гэхэд, ХКН-ын их хурал дууссан 10 дугаар сарын 22-ноос АНУ-ын Конгрессын завсрын сонгууль болох 11 дүгээр сарын 8-ны хооронд Умард Солонгост ээлжит цөмийн туршилт болж магадгүй, одоо зөвхөн удирдагч Ким Жөн Уны улс төрийн шийдвэрийг хүлээж байна гэх мэдээлэл тархжээ.   
140 өдөр
Дүрэм зөрчигчдийг хашраадаг орон орны онцлог шийтгэлүүд
Бодит амьдрал дээр замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчөөгүй, торгууль төлж үзээгүй хүн гэж байхгүй болов уу. Дэлхийн ихэнх улс оронд хурд хэтрүүлэх, улаан гэрлээр дайрах, согтуугаар жолоо барих, аюулгүйн бүсээ зүүхгүй байх зэрэг зөрчлүүд зонхилдог.
145 өдөр
COP27: Амлалтаа биелүүлж, тайлангаа тавих цаг
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Парисын хэлэлцээр байгуулагдсанаас хойш 7 жилийн дараа COP27 /27th Conference of the Parties/ буюу уур амьсгалын тухай НҮБ-ын Суурь Конвенцид нэгдэн орсон улс орнуудын бага хурлын 27 дахь удаагийн чуулган Египет улсын Шарм-эль-Шейх хотноо ням гарагт эхлэх гэж байна.
146 өдөр
ДЭЛХИЙН УЛС ТӨР: Лула да Силва эргэн ирлээ
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Өнгөрсөн ням гарагт болсон Бразилын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёрдахь шатны санал хураалтын дүнгээр  зүүний хүчний удирдагч Лула да Силва одоогийн Ерөнхийлөгч,  “Бразилын Трамп” гэгддэг Жаир Болсонаруг 1,7 хувийн саналын илүүгээр яллаа. 1,7 хувь гэдэг нь ялимгүй зөрүү мэт харагдах боловч 214 сая хүн амтай Бразилын хувьд 2 сая сонгогч юм.
147 өдөр
Түгжрэлийг "ялсан" том хотууд
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Өнөөдөр Улаанбаатар төдийгүй дэлхийн мегаполис хотуудын хувьд авто замын түгжрэл нь нийгмийн хөдөлмөрийн бүтээмж ба иргэдийн амьдралын чанарыг дордуулж, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй томоохон сорилт болж байна.
152 өдөр
Л.Трасс огцорсон шалтгаан ба дараагийн ерөнхий сайдыг тодруулах буухиа
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Их Британийн Ерөнхий сайдаар ердөө 45-хан хоног ажилласан Лиз Трасс огцрох өргөдлөө өгснөөр тус улсын түүхэнд уг албыг хамгийн богино хугацаанд хашсан хүн боллоо.
156 өдөр
ХКН-ын XX их хурал: Үндсэн илтгэлийн үндсэн санаанууд
Хятадын мэдээллийн Синхуа агентлагийн цахим хуудсан дахь тэргүүн өгүүлэлд “Хятад үндэстний сэргэн мандалтын үзэл санааг илэрхийлсэн “Хятадын шинэчлэл” гэдэг нэр томьёо анх удаагаа ХКН-ын XX их хурлын гол илтгэлд дурдагдсан” болохыг онцлон тэмдэглэжээ.
159 өдөр
АРХАНГАЙ: Эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан ирээдүйн боловсон хүчнийг бэлтгэнэ 3 минут
ХӨВСГӨЛ: Мөрөн суманд усан бассейн байгуулахаар төлөвлөж байна 19 минут
ДЭМБ “COVID-19”-ийн вакцинжуулалтын талаарх зөвлөмжөө шинэчилжээ 23 минут
Удахгүй 3 м өндөр шатраар наадах нь ээ 26 минут
ТӨВ: “Уран жиргээ”-2023 наадмын шилдгүүд тодорлоо 27 минут
ЗАВХАН: Өвөл зуны температурын хэлбэлзэл их байна 30 минут
БАЯНХОНГОР: Ц.Байгалмаа: Хэт их цахимжсан орчинд шинэ үеийнхэн төрөлхийн сониуч зангаа гээгээд байна уу гэж харж байгаа 37 минут
ХОВД: "Их Алтай" олон улсын аялал жуулчлал-спортын наадам 8 дугаар сард болно 44 минут
ДОРНОД: Сард сүрьеэгийн 120-180 сорьцод шинжилгээ хийж байна 1 цаг
БАЯН-ӨЛГИЙ: Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар шинэ байртай болов 1 цаг
Богдхан төмөр замын трассын урт нь 144.9 км урт байна 1 цаг
ДУНДГОВЬ: Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн дунд хугацааны стратегийг хэлэлцэж байна 1 цаг
ХОВД: ИТХ-ын ХI хуралдаан маргааш болно 2 цаг
СЭЛЭНГЭ: Г.Цэнгэлзаяа: Бид тэрбум модыг ногоон эдийн засаг, ногоон зах зээл, ногоон ажлын байр гэж харж байгаа 2 цаг
ДОРНОГОВЬ: Үйл ажиллагаа ижил хоёр байгууллагыг нэгтгэх шийдвэр гаргав 2 цаг
“Оюутан цэрэг”-т хамрагдах оюутны тоог нэмж, 1500 болгов 2 цаг
“Alibaba” бизнесийн бүтцэдээ томоохон өөрчлөлт хийнэ 2 цаг
"Эрдэнэбүрэнгийн УЦС"-ын нөхөн олговрын үлдэгдэл санхүүжилтийг ирэх оны төсөвт тусгана 2 цаг
АНУ-ын сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэл нүүрснийхийг давжээ 2 цаг
“Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн дүрмийг шинэчлэн баталлаа 2 цаг
Намын жагсаалтаар орж ирэх нэр дэвшигчдийн 50 хувь нь эмэгтэйчүүд байна 2 цаг
БАЯН-ӨЛГИЙ: АНУ-ын ЭСЯ-ны багш нар мэргэжил дээшлүүлэх сургалт хийв 2 цаг
БАЯНХОНГОР: Шаргалжуут рашаан чиглэлийн аяллын маршрутыг хүргэж байна 3 цаг
ДОРНОГОВЬ: Газрын дуудлага худалдаагаар 21.3 тэрбум төгрөг төвлөрүүлжээ 3 цаг
ӨМНӨГОВЬ: “Уран эгшиг” үндэсний хөгжмийн VIII уралдааны “Шилдэг аймаг” номинацын эздээр тодорлоо 3 цаг
Хар тамхи, галт зэвсэг, хилийн хяналт шалгалт хийхэд хамтран ажиллана 3 цаг
Элчин сайд нар Итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн барив 4 цаг
Д.Амарбаясгалан: Зуны цагийн хуваарьт шилжих асуудлыг ирэх жилээс ярина 4 цаг
Цай Ин Вэнь, К.Маккарти нарыг уулзвал Бээжин хариу арга хэмжээ авахаа мэдэгдэв 4 цаг
ДОРНОГОВЬ: Тусгай зөвшөөрөл авах хүсэлтэд татгалзсан хариу өгөв 4 цаг
Монгол, Латвийн хоорондох худалдааны эргэлт 4 сая ам.доллар байна 4 цаг
Ш.Энхийн-Од NBA-д тоглох анхны монгол сагсан бөмбөгч болох уу? 4 цаг
Б.Сарантуяа: Сэргээн засварлах шаардлагатай 364 бүтээл бий 4 цаг
БУЛГАН: Ойд аж ахуйн үйл ажиллагаа явуулахыг түр хориглолоо 5 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Хүүхдийн гэмтэл бэртлийн үеийн бэлэн байдлыг хангах сургалтад малчдын төлөөлөл оролцов 5 цаг
Улсын гадаад өр 0.6 хувиар багасжээ 5 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Д.Пүрэвдагва: Төр, нийтийн ашиг сонирхолд хохирол учруулсан 67 нэхэмжлэлийг шүүхээр шийдвэрлүүллээ 6 цаг
Австралийн компани арслан зааны ДНХ-ээс мах ургуулжээ 6 цаг
ЗАВХАН: Загастайн даваагаар болгоомжтой зорчихыг анхааруулав 6 цаг
Э.Макроны нэр хүндийн үзүүлэлт 2018 оноос хойших хамгийн доод түвшинд хүрчээ 6 цаг
Брайл үсгийн тусгай төхөөрөмжөөр уншдаг, сонсдог номын сан 6 цаг
Ёкозүнагийн зөвлөл Кирибиямаг магтжээ 6 цаг
ЕХ 2035 он гэхэд CO2 ялгаруулдаг тээврийн хэрэгсэл худалдахыг хориглоно 7 цаг
ХЭНТИЙ: Аймгийн баг тамирчид гурав дахь удаагаа цомын эзэд боллоо 7 цаг
Гадаад иргэний оршин суух үнэмлэхийг ГИХГ-т хэвлэж, олгоно 7 цаг
Япон улс түүхэндээ байгаагүй их хэмжээний төсөв баталжээ 7 цаг
Жүдочид Антальягийн “Их дуулга”-ыг зорив 8 цаг
Их Британийн хаан III Чарльз анхны гадаад айлчлалаа Германд хийх гэж байна 8 цаг
“Трио” киноны уран бүтээлчдийг БОАЖЯ-ны жуух бичгээр шагнав 8 цаг
Төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш 650.89 төгрөгөөр суларчээ 8 цаг
Шар усны үерийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхээр ажиллаж байна 8 цаг
Шведэд хадгалагдаж буй Монголын соёлын өвийн мэдээлэл бүрдүүлэх чиглэлээр хамтарна 9 цаг
Засгийн газрын хуралдаанаар УИХ-ын сонгуулийн хуулийн нэмэлтийг хэлэлцэж байна 9 цаг
ӨНӨӨДӨР: Нийгмийн даатгалын багц хуулийн төслийг хэлэлцэнэ 11 цаг
Спортын ертөнцөд монголчууд шуугиулсан долоо хоног 23 цаг
ӨВӨРХАНГАЙ: Дубхан буюу “Бүтээх байр” 23 цаг
Жүдоч Б.Эрдэнэбаярын чансаа 120 байраар урагшлав 23 цаг
СҮХБААТАР: Хутагтын бугын сүрэг 800 орчим толгой болж өсжээ 23 цаг
ЗАВХАН: Арц суурийн боомтоор зорчигчдын 60 хувь нь гадаадын иргэн байна 24 цаг
Сарны шилэн бөмбөлгүүдийн дотроос ус илрүүлжээ 24 цаг
ЗАВХАН: Хөдөлмөр эрхлэлтийн цахим системд 33 ажлын байр зарлажээ 24 цаг
Банкуудын хөрөнгө эдийн засгийн сэргэлтийг дэмжих хэмжээнд байна 1 өдөр
Оюун ухааны наадамд оролцогчид олон улсын жишигт нийцсэн даалгавруудыг гүйцэтгэжээ 1 өдөр
ӨМНӨГОВЬ: Олон улсын жишиг номын сангийн менежментийн программыг хөрвүүлэн ашиглана 1 өдөр
“Lady Entrepreneur”: “Ханбогд кашимер” Италийн самнасан ноолуурын 90 хувийг дангаар хангаж байна 1 өдөр
Биржээр нүүрс арилжаалж эхэлснээр эрчим хүчний нүүрсний үнэ 7.5 дахин нэмэгджээ 1 өдөр
Финланд улстай боловсролын салбарт хамтран ажиллах хүсэлтээ илэрхийлэв 1 өдөр
ТӨВ: Ноолуур 130-135 мянган төгрөгийн үнэтэй байна 1 өдөр
ХОВД: 400 гаруй иргэн үндэсний цахим гадаад паспорттой болжээ 1 өдөр
ӨМНӨГОВЬ: ХХҮГ-аас ноднин 7 хөтөлбөрийн хүрээнд 28 ажлыг зохион байгуулж хэрэгжүүлсэн 1 өдөр
У.Хүрэлсүх: Хүн тархиндаа ч, хөрсөндөө ч мод тарих учиртай. Энэ хоёр хоршиж байж бидний зорилт хэрэгжиж биелнэ 5 өдөр
"Хүнсний хувьсгал"-ын хүрээнд хүнс, хөдөө аж ахуйн тоног төхөөрөмжийг гаалийн татвараас чөлөөлөв 4 өдөр
Ч.Намчин: "Киодо"-гийнхон маань намайг "Такарамоно" гэдэг юм 5 өдөр
ЗАВХАН: О.Төгөлдөр: Ганц хормын уур бухимдлаа "уучлаарай" гэдэг үгээр сольё 4 өдөр
Дүрслэх урлагийн мастерууд цуврал: Монгол Улсын Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, ОХУ-ын Буриад улсын Гавьяат зураач Банзрагчийн Дашням 5 өдөр
ОХУ “Сибирийн хүч-2” хоолойгоор Хятад руу хий нийлүүлэх гэрээг энэ онд багтаан байгуулна гэж найдаж байна 4 өдөр
“Эрдэнэс Тавантолгой” биржээр анх удаа эрчим хүчний нүүрс арилжив 5 өдөр
Хоккейн IV Дивизионы Дэлхийн Аварга шалгаруулах тэмцээн эхэллээ 5 өдөр
“13-ын А” маягтыг цахим болгохоор ярилцаж байна гэв 5 өдөр
Эзэнгүй муур, нохойг тоолно 5 өдөр
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2023