Улаанбаатар
БАЯНХОНГОР: Өвөрмөц тогтоцын өвөр байрлах Халиутын рашаан
ОРОН НУТГИЙН МЭДЭЭ | БАЯНХОНГОР
Баянхонгор, 2024 оны тавдугаар сарын 29 /МОНЦАМЭ/. Баянхонгор аймаг нь тал, хангай, говь хээрийн бүс хосолсон гурван бүсийн нутагтай. Тус аймагт эмчилгээний шидээр гайхагдсан рашаан цөөнгүй бий. Энд 95 хэм хүрдэг халуунтай Шаргалжуутын рашаан болон Өхэг, Хүрэмт, Халиут, Өргөөтийн рашааныг нэрлэж болно. Бид дээрх рашаануудын мэдээллийг цувралаар хүргэж байгаа бөгөөд энэ удаад уншигчдадаа Халиутын рашааныг танилцуулъя.
Ардын уламжлалт эмчилгээнд хэрэглэдэг Халиутын рашаан Заг сумын нутагт байдаг. Заг сумын төв нь Улаанбаатар хотоос 820 км, аймгийн төвөөс 200 км зайтай, Залаа овооны хойд дэнжид оршино. Харин сумын төвөөсөө 25 км-ийн зайд Баян-Улаан багийн нутагт Халиутын рашаан бий. Эрт дээр үеэс ард олон өвчин эмгэгээ анагааж ирсэн Халиутын рашаан хоёр голын уулзварт байх ба дотор эрхтний өвчинд нэн сайн.
Баянхонгор аймгийн Заг сумын нутагт Хөх хайрхан ууланд Сэндэртийн агуй гэж 70 орчим метр урт, шохойн чулуун тогтоцтой, хөндийлжийн гаралтай агуй бий. Агуйд салаа салбар байхгүй бөгөөд мухарт сэндэр шороо байдаг. Нутгийн хүмүүс агуйгаас уг шороог авч эмчилгээнд ашигладаг. Сэндэр шороог түлэнхий болон яр шарханд түрхэж хэрэглэхээс гадна, цусны даралт ихэссэн үед ууж хэрэглэдэг байна.
Тус агуйгаас холгүй Халиутын рашаан байх бөгөөд гидро карбонатын найрлагатай хүйтэн рашаан юм. Энэ рашааны ойрхон Ламын агуй, Чихний рашаантын агуй, Далан тэмээ ачаа багтаадаг гэх мэт хэд хэдэн томоохон агуй бий.
Сэндэртийн агуйн солбицол: N46°37'19.8",E99°12'11.6", Далан тэмээ ачаа багтаадаг агуй: N46°44' 56.6", E99°19'27 ", Чихний рашаантай агуй: N46°45'19.3", E99°19' 20.1 " солбицолд тус тус оршино.
Чихний рашаантай агуйн адраас ус дуслан жижиг тогтоол ус бий болгожээ. Энэ усыг чихэнд дусааж чихний өвчин эмгэгт ашигладаг. Монгол оронд жижиг болон том хэмжээний тогтоол ус, бичил нууртай агуй нэлээд байдаг ч агуйн усыг судлах тал дээр дорвитой судалгааны ажил хийгдээгүй байна. Даяндээрхи, Эхийн агуй, Хүнхэрийн агуй, Цагаан дэлийн агуй зэрэг нь өөртөө эмчилгээний чанартай рашаан усыг агуулж байдаг онцлогтой.
