Алтанхуяг.Б
altankhuyag@montsame.mn
2022-10-07 17:57:06
Бүтэн сэтгэлийн дуу ба “Чингисийн хүүхдүүд”
Монголчууд “Бид уул, усны үр сад билээ” хэмээдэг. “Гэсэр”, “Жангар”-ын шарласан хуудасны түүх дүрсжин буусан мэт сэтгэгдлийг зураглал бүртээ шингээсэн “Чингисийн хүүхдүүд”-ээр “Улаанбаатар” кино наадам тун саяхан нээлтээ хийснийг үзэгчид мэднэ. Тус киног МУСТА Д.Золбаяр найруулсан бөгөөд продюсероор Д.Ангараг, Д.Дэлгэрцоо, МУГЖ Ж.Алтанцэцэг нар ажиллажээ.
1815 өдөр
“Улаанбаатар” кино наадмын онцлох бүтээлүүд
Монголын Урлагийн зөвлөл нь Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, Нийслэлийн Соёл урлагийн газартай хамтран “Улаанбаатар” олон улсын 9 дэхь кино наадмыг зохион байгуулж буй билээ. Энэ жилийн наадмыг цар хүрээг Францын орчин цагийн кино үзвэр, наадмын онцлох найруулагч Бельгийн кино найруулагч Питер Бросенсийн уран бүтээлийн танилцуулга болон Кино яармагийг шинээр зохион байгуулан өргөжүүлэхээс гадна Олон улсын кино хөтөлбөр, Улаанбаатар олон улсын кино форум тус тус болж буй билээ.
1820 өдөр
Өвөрмөц зураачийн дотоод өрнөл
Монголын орчин үеийн урлагийн төлөөлөгчдийн нэг, экспрессионист зураач Я.Булганы шилдэг уран бүтээлийн үзэсгэлэн “Их Монгол арт галерей”-д энэ сарын 16-ныг хүртэл толилуулагдахаар болжээ. Олс, тооно, чулуу, эмэгтэй хүн, уйтгарт нүдтэй эсвэл уурссан харцтай сартайсан хамартай хүүхдүүд бидэнд юу хэлэхийг хүснэ вэ? 
1822 өдөр
“Атгахан” зөрчилтэй зүрхний хилэн
"Фантастик" продакшны хөдөлмөрч, уран бүтээлч залуусын ээлжит бэлэг болох “Зүрхний хилэн” киног монгол хүн бүр хоног тоолон хүлээсэн гэхэд хилсдэхгүй. Тус продакшны найруулагч Б.Тамир ийнхүү анхны түүхэн киногоо найруулан бүтээж үзэгч олны хүртээл болгов. Өмнө нь "Маш нууц", "247 хэм", "Миний ах атаман", "Аз жаргалын шок" зэрэг кино найруулж байсан Б.Тамир Манж Чин улсын дарлалд өртөж, таван цулаа хэмхчүүлж, эх орныхоо төлөө цолхилох зүрхээ зориулсан эрэмгий монгол эрсийн түүхийг 1860-аад оны цаг үетэй холбосон кино бүтээсэн нь энэ.
1829 өдөр
Шилэн хоргон дахь тайвшрал
Урлаг үргэлж шинэ байх ёстой. Үгүй бол “урлаг” гэх нэр хоосон төдий зүйл болж хувирна. Үргэлжийн мөнхөд орших шинэ зүйлийн төлөө нүүрэн дээр нар тусч биднийг сэрээдэг. Далд ухамсар буюу төсөөллийн гүн дэх бодит биелэл нь бүх урлагийн амин сүнс болсоор ирсэн. Одоо ч тэр хэвээрээ байгаа. Бүхий л урсгал чиглэлүүд үүнд захирагдаж шинэ арга техник, шинэ сэтгэлгээг бий болгож түүнийгээ нээж чадсан хүмүүс хүн төрөлхтнийг гайхшруулсан хэвээр. Харин би яг одоо шинэ сэтгэлгээг хараад зогсч байна.
1836 өдөр
Үндэсний номын баяраар уншигчдад хүрэх шинэ бүтээлүүд
Номд хайртай, оюунлаг залуусын тэсэн ядан хүлээдэг "Ulaanbaatar Book Fair" номын баяр энэ сарын 22-23-нд Сүхбаатарын талбайд зохион байгуулагдахаар боллоо. 20 дахь удаагийн номын баярын үеэр хэвлэлийн газрууд, номын дэлгүүрүүд бүх номоо 5-90 хувь хямдруулах бөгөөд хуучин номын асраас олдоц муутай ховор номуудыг ч авах боломжтой байдаг билээ.  
1842 өдөр
Тэнгэр нурахаас өмнөх шувуудын “эрх чөлөө”
Урлагт “эрх чөлөө” хамгийн чухал гэх ойлголт нэн шинэ үеийн давалгаанд хамаарагддаг. Тиймдээ ч шинэ үеийн уран бүтээлчид бидэнд “Мөнхийн эргүүлэг. Хэзээ ч зогсошгүй. Чөлөө учрал хомс. Заримдаа зав олдоно. Гайхширна. Бид хэн бэ? Хаанаас ирсэн бэ? Хаашаа явж байна вэ?” ийм асуулт тавьж байна.
1845 өдөр
Хилийн зурваснаас хорин минутын зайд
“Далай орон минь дархан хилтэй Дархан хилдээ дайчин харуултай...” гээд л энгүй уудам талынхаа дунд аргал түүж явахдаа ээж минь аялдагсан. Дууны аялгуунд бүүвэйлэгдэж, үгийн шидэнд нь автах мөч бүртээ дархан хилээ халих амь шигээ хайрласан дайчин харуулын цэрэг болохсон гэж бодно. Адууны туурайн мөрөнд тогтсон уснаас туулай ууж цангаагаа тайлдаг талынхаа дунд хулангийн унага шиг дураараа дэгдэж өссөн хүү тэр л дууны шад мөр, үг үсэг бүрийг нь амь оруулсан мэт орших торгон хилийн зүг хүлгийн жолоо залах өдөртэй золгов оо.
1849 өдөр
П.Батбилэг: Торгон хилийн баганаас өөр хүндэтгэн дээдлэх бурхан шүтээн надад үгүй
“Сэтгүүлчид торгон хилд” аялалын хүрээнд “Гурван үеийн Гэрээт хилчдийн уулзалт- 2017” үйл ажиллагааг Дорноговь Хатанбулаг сумын нутагт орших Хилийн 0168 дугаар анги болох Сулинхээрийн отрядаас эхлүүлсэн билээ. Тус анги нь 2011 онд Гэрээт хилчдийн албанд бүрэн шилжсэн бөгөөд хилчдийн амьдрах таатай орчин нөхцлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн олон талт ажлуудыг зохион байгуулж, томоохон бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэн амжилттай гүйцэтгэж буй юм. Ингээд тус отрядын дарга, хурандаа П.Батбилэгтэй уулзаж хөөрөлдсөнийг уншигчиддаа хүргэж байна.
1850 өдөр
Цаг хугацааны морьд
Венецийн Биенналь, Хонконг дахь “Хан Арт” галерейд бие даасан үзэсгэлэнгээ гаргасан Төрийн соёрхолт, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн зураач Ш.Чимэддорж бие даасан “Цагийн урсгал” нэртэй үзэсгэлэнгээ дэлгэжээ. 1991 онд Москва, Амстердам хотуудад анхны үзэсгэлэнгээ гаргаснаас хойш гадаадын урлаг судлаачид, уран зураг цуглуулагчдын анхаарлыг татаж эхэлсэн зураач маань нэлээдгүй удаан хугацааны дараа өөрийн эх орондоо шинэхэн үзэсгэлэнгээ дэлгэж, Монголын уран зурагч сонирхогчдод шинэхэн бүтээлийнхээ дээжээс толилуулж буй юм.
1865 өдөр
Монголчууд ба “Жүдо”
1960-аад оны дунд үед  БНСЧСУ (тэр үеийн нэршлээр)-ын нийслэл Прага хот дахь  Карлын нэрэмжит Их сургуулийн оюутан Л.Батмөнх, С.Цэвэгжав нар нь жүдо бөхийн барилдаанаар хичээллэсэн манай анхны залуучууд юм.  Мөн тус оны сүүлээр Японы Кодоканы их сургуультай Ч.Машбат нөхдийн хамт холбоо барьж улмаар 1969 онд ОУЖБХ, Японы жүдо бөхийн холбоноос жүдо бөхийг хөгжүүлэх талаар анхны захидлыг илгээж байжээ. 
1870 өдөр
Н.Байгалмаа: Европ руу тэмээгээр аялж, 12 мянга гаруй километр зам туулна
“Offroad Mongolia” аялал жуулчлалын компанийн гүйцэтгэх захирал Н.Байгалмаатай ярилцлаа. Тэрээр тун удахгүй Монгол Улсыг дэлхийд сурталчлах, тэмээгээр Европын орныг зорих аяллаа эхлүүлэх гэж буй билээ.
1873 өдөр
Даншиг наадам ба "Хүрээ цам"
“Даншиг наадам-Хүрээ цам 2017” шашин, соёлын Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд болж Тарнийн гүн ухааны бэлгэдэл  болон Соёмбот тугийг наадмын талбайн хойморт залснаар эхлэв. Соёмбо бол Монголын ард түмний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын бэлгэ тэмдэг билээ. Энэ нь ХҮII зууны үед болон 1911-1912 онд Манжийн эсрэг үндэсний тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгчид, 1921 оны ардын хувьсгалын партизан цэргүүдийн төдийгүй өнөөгийн Монголын ард түмний хүсэл зоригийг илтгэн Монгол Улсын туг, Төрийн сүлдэн дээр үл жарган, мандсаар буйг илтгэсэн хэрэг юм.
1887 өдөр
Амжилтаар өөртөө бэлэг барьдаг алтан баритон
Монголын сонгодог урлагийг дэлхийд гайхуулж, авьяас чадвар, гялалзсан амжилтаараа өөрсдийгөө болон эх орноо чимж яваа дуурийн залуу дуучид болох Чингисийн одонт, МУГЖ Г.Ариунбаатар, МУГЖ Э.Амартүвшин нарыг уншигчид андахгүй. Хамгийн сүүлийн бахдам амжилтын нэгэн жишээг дурдахад “BBC” агентлагаас хоёр жил тутамд нэг удаа зохион байгуулдаг “Cardiff singer of the world” тэмцээнд Гавьяат жүжигчин Г.Ариунбаатар амжилттай оролцож Төрийн шагналт Б.Шаравын аялгуу “Монголын тал нутаг”-аар Европын үзэгчдийг уярааж, сэтгэлийнх нь утсыг хөглөн “Монголын сонгодог”-оор гайхуулж яваад ирсэн билээ.
1891 өдөр
Боргоцой хийгээд царсанд
Магадгүй сонгодог зохиолын буурьтай, сайн уншигчид энэ эхлэлийг андахгүй мэднэ. Америкийн утга зохиолд Хэрман Мэлвилл, Эдгар Потой зэрэгцэхүйц шинэ гарц нээж, алдар нэрийн оргилд хүрсэн хүмүүсийн нэг бол чухам Виллиам Фолкнер байлаа. Харин дээрх эшлэл бол түүний алдарт “Баавгай” туужийн өмнөх үйл явдлыг хадгалсан “Өвгөд” туужийн эхлэл юм.
1897 өдөр
Мөрөөдөгч хүү Помодоро
Испанийн “L’Home Dibuixat” театрын "Помодорогийн адал явдал" хүүхдийн жүжгийг "Корпорейт конвеншн центр”-т тоглосон билээ. Гурваас дээш насны хүүхэд бүрт нээлттэй энэхүү жүжиг 45 минут үргэлжилдэг бөгөөд монгол тайлбартайгаар тоглогдсон юм. .
1901 өдөр
Амьд хөгжмийн эрх чөлөө
2002 онд анх үүсэн байгуулагдаж байсан амьд хөгжмийн “PLAYTIME 2017” наадам өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр 16 дахь жилдээ “Монгол шилтгээн”-д болж өнгөрлөө. Тус наадам нь Улаанбаатар хотын орчин үеийн хөгжмийн соёлыг хөгжүүлэх, залууст амралт чөлөөт цагаа цэвэр агаарт, байгаль орчинд ээлтэй хэлбэрээр өнгөрүүлэх, дэлхийн болон Монголын шинэ, шилдэг амьд хөгжмийн хамтлаг дуучдыг танилцуулах замаар тэдний хөгжмийн боловсролыг дээшлүүлэх зорилготой юм. Энэхүү наадам нь амьд хөгжмийн шинэ дугаралт, түүний төлөөлөл болсон хамтлаг, дуучид, тэдгээрийн дуу хѳгжмийг олонд хүргэх тайз нь болсноороо онцлогтой байв.
1907 өдөр
Сувдан хөлс
Наадам дөхөөд ирэхээр хүмүүсийн хамгийн их ярьдаг зүйл морь, бөх хоёр болж хувирдаг. Тиймдээ ч энд “Морины Мо” хэмээх нэрээр үеийн нөхөд, зураач, үзэгчдийнхээ дунд нэрлэгддэг Г.Мөнхбаатарын “Судван хөлс” үзэсгэлэнгийн тухай ярих гэсэн юм. Тэрээр хэдхэн хоногийн өмнө “Q art” галлерейд хурдан морины ид хав, нисэх мэт дүүлэх дөрвөн туурайн ид шидийг үлгэр домгийн хэлээр хүүрнэх мэт сэтгэгдэл төрүүлэхүйц үзэсгэлэнгээ нээсэн билээ.
1921 өдөр
Дэлхийн шилдэг саксафонич Жессе Дейвис Монголд иржээ
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/.Жазз хөгжмийн дэлхийн од, алдарт саксафонич Жессе Дейвис Монголд иржээ. Тэрээр энэ сарын 4-нд ДБЭТ-т тоглох гэж байна. "Jazz Lab"-aaс зохион байгуулж буй тус тоглолтонд Жессе Дейвис,  Паул Кирби ( төгөлдөр хуур), Мартин Ценкер (басс), Мин Чан Ким (бөмбөр) гэсэн хөгжимчдийн бүрэлдэхүүнтэй куартетын хамт тоглоно. Өмнөд Солонгос улс Жессе Дейвисийг “Дэлхийн хамгийн сайн саксафонич” гэж нэрлэсэн ба үүнтэй Мартин Ценкер ч санал нийлжээ.
1922 өдөр
Бурхнаас заяасан цаг хугацаан дахь эрх чөлөөний магтуу
Хэн ч Гүр.Нямдорж шиг гэнэтийн огцом эргэлттэй, санаанд оромгүй үйл явдлуудыг уянгийн хэмнэлээр сүлэн, домгийг орчин цагийн абсурдизмтай хольсон туурвилыг бүтээгээгүй билээ. “Манай эриний хүн”, “Цочоод сэрсэн заяа” өгүүллэгүүдийн цочмог үйл явдуудын адилаар түүний амьдралд ч үхэл гэнэт ирсэн гэдэг. Яруу найраг, хүүрнэл зохиолын бүтээлүүд нь Монголын уран зохиолын нандин өвд тооцогддог.
1925 өдөр
ЗАВХАН: Багш нар ардын урлагийн өв соёлыг сурталчиллаа 23 минут
ДУНДГОВЬ: Хууль, хүчний тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагууд түүхэн үзэсгэлэн гаргав 23 минут
Нобелийн Энх тайвны шагналыг Орос, Беларусь, Украины хүний эрхийн төлөө тэмцэгчдэд олголоо 40 минут
ДОРНОД: "Шинэ хөгжил" цогцолбор сургууль гурав дахин өндөр ачаалалтай байна 1 цаг
Б.Хорлоодой Ташкентын татамид ДАШТ-ий хүрэл медалийн төлөө барилдана 1 цаг
Үй Цай сургууль 25 жилийн ойгоо тэмдэглэв 1 цаг
Австрали 2025 он гэхэд саран дээр ургамал ургуулахыг зорьж байна 1 цаг
Дэлхийн сансрын 7 хоногийг “Зайсан Хилл”-д зохион байгуулж байна 1 цаг
ДОРНОД: Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төвийн барилга 85 хувьтай үргэлжилж байна 1 цаг
СҮХБААТАР: Цасан болон шороон шуурга шуурна 2 цаг
ХӨВСГӨЛ: 600 гаруй иргэн алхалтад нэгдлээ 2 цаг
ДАРХАН-УУЛ: Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, маршал Ю.Цэдэнбалын дурсгалын хөшөөг босголоо 2 цаг
АРХАНГАЙ: Айл өрхүүдийн нүхэн жорлонг ариутгаж, халдваргүйжүүлэх ажлыг эхлүүллээ 2 цаг
Монгол-Япон сурагчдын хамтарсан гэрэл зургийн үзэсгэлэнг нээв 2 цаг
ТЭРБУМ МОД үндэсний хөдөлгөөнд жилд 150 сая тарьц, суулгацын нөөц шаардлагтай болно 2 цаг
Эх, хүүхдийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах хөгжлийн богино хугацааны бодлогын баримт бичиг гаргана 2 цаг
АРХАНГАЙ: Нийтийн болон хувийн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг түр хязгаарлав 2 цаг
СҮХБААТАР: Тарьц суулгацыг 3500-80000 төгрөгөөр худалдаж байна 2 цаг
ТӨСӨВ 2023: Алтны үнэ бага зэрэг буурах төлөвтэй байна 2 цаг
ДАРХАН-УУЛ: “BillCenter” хэрэглэгчийн аппликейшнээр төлбөрөө төлөх боломжтой боллоо 3 цаг
МСҮТ-д суралцагчдын тэтгэмжийг нэг удаа олгоно 3 цаг
ХОВД: Эмнэлгийн тоног төхөөрөмж хандивлав 3 цаг
“Бэхэн зүрх” кино ирэх сард үзэгчдэд хүрнэ 3 цаг
“Эрүүл мэндийн технологи” үзэсгэлэнд онцгой бүтээгдэхүүнийг 10-30 хувь хүртэл хямдруулна 3 цаг
ХОВД: Судсан дотуурх мэс заслыг анх удаа хийжээ 3 цаг
СҮХБААТАР: Шилдэг 49 багшийг тус бүр 3 сая төгрөгөөр урамшуулав 3 цаг
БАЯНХОНГОР: 1000 тоннын мах, ногооны зоорь барих ажлын гүйцэтгэл 50 гаруй хувьтай байна 3 цаг
ДУНДГОВЬ: "Үндэсний бичгийн танхим" байгуулав 3 цаг
ХӨВСГӨЛ: Цас их орсны улмаас ургац хураалт түр зогсжээ 3 цаг
НҮБ-ын тэргүүн Тайландад болсон халдлагыг зэмлэн буруушаажээ 3 цаг
ЭМЯ, УБТЗ-ын Төв эмнэлэг галт тэргээр эрт илрүүлгийн үзлэг хийж байна 4 цаг
ТАШКЕНТ 2022: Жүдо бөхийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн үргэлжилж байна 4 цаг
Хөрөнгийн бирж: Тав дахь компани үнэт цаасаа гаргав 4 цаг
Шүгэл үлээгчийг хамгаалах үндэсний эрх зүйн тогтолцоог бүрдүүлэх асуудлаар санал солилцлоо 4 цаг
“Төсөв-2023” олон нийтийн нээлттэй хэлэлцүүлгийг зохион байгуулна 4 цаг
Ногоон технологийн өдөрлөгөөр дулаалгын шийдлүүдийг танилцуулна 4 цаг
“Хүрээ” амаржих газрын шинэ барилгын ажил эхэллээ 4 цаг
СЭЛЭНГЭ: Тоон гарын үсгийн бүртгэл хийх ажлыг эрчимжүүлж байна 5 цаг
Бараа, үйлчилгээний талаарх мэдээлэл өгөх хариуцлагыг нэмэгдүүлнэ 5 цаг
Улсын хэмжээнд 90 сая орчим толгой мал бэлчээрлэж байна 5 цаг
"Монгол-Кувейтын байгаль хамгаалах төв" ТӨҮГ-ын ажилчид Кувейт улсад туршлага судална 5 цаг
ОРХОН: Их, дээд сургуулиудын уялдаа холбоог сайжруулна 5 цаг
СЭЛЭНГЭ: Иж бүрэн мэдээлэл технологийн сургалтын танхим байгуулж өгөв 5 цаг
Туйванчид Бахрейны Манама хотод Ази тивийн аваргын төлөө хүчээ сорино 5 цаг
Улаанбаатар, Чунчин хотын аж ахуйн нэгж хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ 5 цаг
ТӨСӨВ 2023: Б.Жавхлан: Төсвийн шинэчлэлийн хүрээнд томоохон тохируулга хийхийг зорьсон 6 цаг
Дотоод байр дахь хүүхэд хамгааллын асуудлаар НҮБ-ын Хүүхдийн сантай хамтарна 6 цаг
БАЯН-ӨЛГИЙ: Үндэстний цөөнхийн хүүхдийн сурч боловсрох эрхийн асуудлаар зөвлөлдөж байна 6 цаг
“Экспо Монголиа-2022” бүх салбарыг хамруулна 6 цаг
Д.Занданбат: Төсвийн төслийг үндэсний аюулгүй байдлын бодлогод нийцүүлэх арга замыг тодорхойлох шаардлагатай 6 цаг
Эболагийн дэгдэлт анхаарал татаж, АНУ Уганда руу аялсан иргэдийг шинжилгээнд хамруулж байна 6 цаг
ХҮНСНИЙ ХУВЬСГАЛ: Н.Нямдаваа: ААН-ийн захиалгаар хоёр төрлийн хулуу тарьсан, ургац сайн авсан 6 цаг
Канад Улсын Парламентын Сенатын танхимын дарга Жорж Ж.Фюри Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ 6 цаг
Нийлс Аннен: Хэтийн хөгжлийн чиглэлээр хамтын ажиллагаагаа үргэлжүүлэхээр болсон 7 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Хүчирхийллийн хохирогч болон үйлдэгчдэд сэтгэл заслын тусламж үзүүлэх сургалт болж байна 7 цаг
БНАСАУ пуужин харвасны хариуд БНСУ, АНУ тэнгисийн цэргийн сургууль эхлүүлжээ 7 цаг
Ж.Байден “Хорийн бүлэг”-ийн уулзалтын үеэр В.Путинтэй уулзахыг үгүйсгэсэнгүй 7 цаг
БНСУ, АНУ, Япон тэнгисийн цэргийн хамтарсан сургууль хийжээ 7 цаг
Шинжилгээгээр коронавируст халдварын 87 тохиолдол батлагдав 7 цаг
"Чингис хаан" музей энэ сарын 11-нд үүдээ нээнэ 7 цаг
ОУАЭХА-ийн тэргүүн Киевийг зорьжээ 7 цаг
Монгол Улсын агаарын зайн 80 хувь шинэчлэгдлээ 7 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: “Шинэ цагийн илгээлтийн эзэд” үйл ажиллагаа зохион байгуулна 7 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: “Дэлхийн хуримтлалын өдөр-2022” аян энэ сарыг дуустал өрнөнө 7 цаг
МӨНГӨНИЙ БОДЛОГО 2023: Эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангахад дэмжлэг үзүүлнэ 7 цаг
АНУ Сирийн хойд нутагт "ЛУ"-ын гурван толгойлогчийг устгаснаа мэдэгджээ 7 цаг
Өнөөдөр Монголын 3 жүдоч Ташкентын татамид хүчээ сорино 7 цаг
Япон, Америк, Оросын сансрын нисгэгчид ОУСС-д очжээ 8 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: “Хавдаргүй монгол эмэгтэй” төслийн хүрээнд хорт хавдрын найман тохиолдол илэрчээ 8 цаг
ТӨВ: Заамар суманд 142 га талбайд нөхөн сэргээлт хийжээ 8 цаг
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2022