Адъяахүү.Б
adiyakhuu@montsame.mn
2025-11-17 04:19:38
А.Меркелийг хэн залгамжлах бол? Зёдер уу, Лашет уу, эсвэл?
Германы Бундестагийн сонгууль болоход 5 сар хагасын хугацаа үлдээд буй энэ үед тус улсын Канцлерын албан тушаалд нэрээ дэвшүүлэхийн төлөөх өрсөлдөөн нэгэнт эхэлжээ. Гол өрсөлдөгчид бол эрх баригч Христосын Ардчилсан холбоо/Христосын Нийгмийн холбоо /цаашид ХАХ/ХНХ гэх/ эвслийн лидерүүд болох Маркус Зёдер, Армин Лашет хоёр юм. Өнгөрсөн ням, даваа гарагуудад М.Зёдер, А.Лашет хоёр “тулаан”-ы эхний буудлагыг хийлээ. Ингэхдээ эвслийг сонгуульд удирдан орох хүний асуудлыг маш түргэн, 7-хон хоногийн дотор эв найртайгаар шийднэ гэдгээ амлажээ.
1676 өдөр
Монголоор дайруулах маршрутаа “Газпром” компани зураглан гаргажээ
Монголоор дамжин Хятадад хүрэх “Союз Восток” хийн хоолойн төслийн техник-эдийн засгийн судалгааны дүнг “Газпром” компани баталлаа. Үүний зэрэгцээ төслийн Оросоор дамжих хэсэг болох “Сибирийн хүч-2” хий дамжуулах хоолой ямархуу байдалтай байх вэ гэдэг нь тодорхойгүй байна. “Газпром”-ын материалыг үзвэл, уг хоолойг Ямалын баруун хэсгээс Красноярск хүртэл тавихаар төлөвлөж байгаа бөгөөд уг маршрутын үндсэн хэсэг нь хүнгүй зэлүүд тайгаар дайран өнгөрөх юм. Шинжээчдийн үзэж байгаагаар, трассыг ингэж төлөвлөсөн тохиолдолд хийн хоолойн урт нь 2 мянга гаруй км болох ба барилгын ажлын өртөг болон учрах хүндрэл бэрхшээл нь “Сибирийн хүч”-ийг барьсантай дүйцэхээр байна гэж “Коммерсантъ” сонины тоймч Татьяна Дятел дүгнэн бичжээ.
1679 өдөр
Израилийн “ногоон паспорт” буюу вакцинжуулалтын үр дүн
Харьцангуй цөөн хүн амтай Израиль улс коронавирусны цар тахалд маш хүндээр нэрвэгджээ. Нийтдээ 800 гаруй мянган хүн Ковид-19-ийн халдвар авснаас 6 мянга гаруй хүн нас барсан тул халдварын тархалтыг зогсоохын тулд 3 удаа хатуу хөл хорио тогтоосон байна. Үүний улмаас эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрч, ажилгүйдлийн түвшин 20 хувьд хүрчээ. 
1679 өдөр
Суэцийг орлох хувилбарууд
Хэд хоногийн өмнө чингэлэг тээвэрлэгч “Ever Given” гэдэг аварга том хөлөг онгоц Өрнө-Дорныг холбодог усан замын чухал зангилаа болох Суэцийн сувагт гацсаны улмаас дэлхийн худалдаанд 230 тэрбум долларын хохирол учирсныг даатгалын Allianz компани тооцоолон гаргажээ. Гэхдээ энэ бол эцсийн үнэлгээ биш бөгөөд учирсан алдагдлыг нөхөн төлүүлэх асуудлыг шүүхээр шийдүүлэх үйл явц сунжирч, Суэцийн сэдвээр өрнөх мэтгэлцээн нэлээд удаан үргэлжлэх төлөвтэй байна. Ялангуяа Суэцийг орлож чадахуйц өөр чиглэлүүдийн тухайд улс төрчид, эдийн засагчид, хөлөг онгоцны эзэд, бизнес эрхлэгчид тун нухацтайгаар эргэцүүлэх болжээ. 
1682 өдөр
Оюутолгой: Үл ойлголцлын уг сурвалж, түүнийг арилгах боломж
Оюутолгой төслийн үр өгөөжийн талаар хөрөнгө оруулагчид ба монголчуудын хоорондох олон жил бугшсан үл ойлголцлыг арилгах, тулгамдсан асуудлуудыг нухацтай ярилцсаны үндсэн дээр харилцан ашигтайгаар шийдвэрлэх боломж бий гэсэн итгэл найдвар сүүлийн үед төрөх боллоо. 
1697 өдөр
2021 онд тэсрэлт хийх 10 чухал технологи
Мэдээллийн технологи үсрэнгүй хөгжиж буй өнөө үед “оны шилдэг технологиуд” гэдэгт чухам ямар  технологийг хамруулах вэ? Хайлтын алгоритмууд, цахим хяналтын систем, “ногоон” устөрөгч зэргийн аль нь вэ? Энэ тухай АНУ-ын Массачусетсийн Технологийн их сургуулиас /MIT/ эрхлэн гаргадаг MIT Technology Review сэтгүүлд 2021 онд  тэсрэлт хийж магадгүй 10 чухал технологийн талаар онцлон бичсэн байна.
1703 өдөр
Судалгаа: Өглөгч хүн өндөр насалдагийн учир
Хүмүүст өгөөмөр сэтгэлээр хандаж, тэдэнд тусалж байх нь байнга дасгал сургуулилт хийснээс илүүтэйгээр эрүүл мэндэд сайнаар нөлөөлдөг ажээ. Бусдад багахан боловч өглөг өгч байх нь зүрх сэтгэлийг уяраан бүлээсгэдэг төдийгүй эрүүл мэндийн байдлыг ч сайжруулдаг гэнэ.
1706 өдөр
APTA – 3 саяын зах зээлээс 3 тэрбумын зах зээл рүү
Монгол Улсын гадаад худалдааны салбарт дахин нэг чөлөөт худалдааны хэлэлцээр үйлчилж эхэллээ. Энэ бол 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн  хэрэгжиж буй АPTA буюу Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээр /Asia-Pacific Trade Agreement/ юм. Ингэснээр манай улс анх удаагаа бүс нутгийн хэмжээний чөлөөт худалдааны үйл явцад нэгдэж байгаа бөгөөд энэ нь цаашдаа олон улсын худалдаа, эдийн засгийн интеграцид илүү идэвхтэй оролцоход чухал түлхэц болох учиртай түүхэн үйл явдал мөн.
1708 өдөр
ДХБ-ыг удирдах “шаргуу бөгөөд гөжүүд” эмэгтэй
Дэлхийн Худалдааны байгууллагын Ерөнхий захирлаар түүхэнд анх удаагаа эмэгтэй хүн, тэр дундаа Африк тивийн төлөөлөл болох анхны хүн сонгогдож, 3 дугаар сарын 1-нд албан үүрэгт ажилдаа орлоо. Энэ хүн бол Нигери улсын Сангийн сайд асан, 66 настай Нгози Оконжо-Ивеала юм. 
1719 өдөр
Ангараг гараг - хүн төрөлхтөний нөөц буудал мөн үү?
НАСА-гийн хөөргөсөн "Персеверанс" гэдэг нэртэй /Perseverance Rover/ өөрөө явагч төхөөрөмж өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гарагийн шөнө Ангараг гарагийн гадаргуу дээр амжилттай газардсан ба ойрын үед Езеро тогооны орчим газарт амьдрал байсан эсэхийг гэрчлэх ул мөрүүдийг хайх юм.  Ингэснээр сүүлийн 10-хан хоногийн дотор судалгааны 3 хөлөг Ангараг гарагт хүрлээ. Эхлээд АНЭУ-ын "Аль-Амаль" гараг хоорондын станц, дараа нь  Хятадын "Тяньвэнь-1" аппарат Улаан нүдэн гарагийн тойрог замд дараалан амжилттай орсон бол Америкийн “Персеверанс” төхөөрөмж газардаж чадлаа.
1725 өдөр
Монголчуудын хийлгэх 4 вакциныг харьцуулах нь
Хатуу хөл хориог сулруулсантай зэрэгцээд Монгол Улс даяар вакцинжуулалтын аян албан ёсоор эхэллээ. Хамгийн түрүүнд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ уг арга хэмжээнд хамрагдаж, “АстраЗенека” компанид гарган авсан вакциныг хийлгэснийхээ дараа коронавирусний эсрэг дархлаажуулалтад идэвхтэй хамрагдахыг ард иргэдэд хандан уриалав.
1726 өдөр
Карабахын дайн: Гал зогссоноос хойш гурван сарын дараа
“Карнеги сан"-гийн эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан Томас де Ваал 2 дугаар сарын эхээр Карабах дахь нөхцөл байдал ямар байсан талаар илтгэл бэлтгэж танилцуулах үеэрээ Азербайжан-Армений дайн зогссоноос хойш шийдэгдээгүй байгаа дипломат бодлого, улс төр, эдийн засаг, хүмүүнлэгийн асуудлуудыг дурджээ. Газар нутгийн төлөөх дайн 3 сарын өмнө дуусч, ялагч, ялагдагч хоёрын байр өөрчлөгдсөн хэдий ч хямрал төгсгөл болсонгүй. Азербайжанчууд, армянчуудын хоорондын дайсагнал үргэлжилсээр, харин Орос улс хэцүүхэн сонголтын өмнө тулж ирлээ. Де Ваалын илтгэлийн гол санаануудыг ВВС агентлаг дараах байдлаар хураангуйлан нийтэлснийг орчуулан хүргэе.   
1731 өдөр
Оффшорчдын диваажин Люксембургийн “рентген зураг”
Үлгэрийн мэт төсөөлшгүй их хөрөнгө баялаг, этгээд хачин эзэнт улсын эрэлд мордохдоо заавал Африкийг зорих шаардлагагүй гэдгийг Францын “Ле Монд” сонины сэтгүүлчид хэлж байна. Тэд хөрш Люксембург улсад очиж, тэнд байгаа санхүүгийн баримт бичгүүдийг ухаж төнхөж үзжээ. Нам гүмхэн энэхүү жижигхэн вант улс үнэн хэрэг дээрээ Арабын шейхүүд, дэлхийн тэрбумтнууд, олон улсын корпорациуд, тамирчид, гэмт хэрэгтнүүдийн хувьд мөнгөө татвараас нуудаг асар том оффшор бүс болон хувирсан байна. 
1733 өдөр
Москвагийн парадыг биширдэг Мьянмарын хунтын толгойлогч Мин Аун Хлаин
Зүүн Өмнөд Азийн 2 дахь том хүчирхэг армийн ерөнхий командлагч Мин Аун Хлаин 2 дугаар сарын 1-нд гарсан цэргийн эргэлтээс хойш Мьянмарыг удирдаж байна. Ингэснээр тус улс дахин цэргийнхний эрхшээлд орсон ба генерал Хлаин цаашдаа эрх мэдлээ улам тэлж, Мьянмарын ойрын ирээдүйг тодорхойлох зорилготой байгаа бололтой. 
1743 өдөр
Блүүмбэрг: Долларын уналт дөнгөж эхэлж байна
Коэффициентоор тооцож ирсэн бүхий л түүхэнд Америкийн дотоодын хуримтлалын цэвэр итгэлцүүр үзүүлэлт /net domestic savings rate/ хамгийн доод түвшиндээ хүртлээ унасан нь тус улсын эдийн засгийг гадаад орнуудын валютаас улам бүр хамааралтай болгож байна. Энэ тухай Блүүмбэрг агентлагийн цахим хуудсанд судлаач Стивен С.Роуч дүгнэн бичсэнийг  орчуулан хүргэе.   
1747 өдөр
Орос, Америк хоёрын ойлголцох цэг - START-III
Хэдхэн хоногийн өмнө Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөж, АНУ-ын төрийн тэргүүний албан тушаалыг хашиж эхэлсэн Жо Байден ОХУ–ын удирдагч В.Путинтэй анх удаа утсаар ярих үеэрээ хоёр улсын хооронд хүчин төгөлдөр үйлчилж буй цөмийн зэвсгийг хязгаарлах тухай цорын ганц гэрээг сунгахаар тохиролцлоо.
1749 өдөр
Брекситийн дараах англи хэлний статус
“Европын Холбооныхон хазгай муруй англи хэлээр ярихаа болих хэрэгтэй”. Энэ үгийг Их Британи улс тус холбооноос гарснаас хойш хэдхэн хоногийн дараа Францын ГХЯ-ны Европын хэрэг эрхэлсэн Төрийн нарийн бичгийн дарга Клеман Бон хэлсэн юм. Гэвч европчууд түүний үгийг сонсох нь юу л бол. Тус холбооныхон Их Британиас бус харин Дорнод Европын улсуудаас шалтгаалаад англиар ярьдаг юм шүү дээ. 
1755 өдөр
Вакцин заавал хийлгэх 10 шалтгаан
Ковид-19-ийн эсрэг вакциныг хэд хэдэн улсад зэрэг гарган авч, бүх нийтийн вакцинжуулалтын ажил эхлээд буй энэ үед вакцин тариулахаас татгалзах нь зүйтэй гэсэн олныг төөрөгдүүлсэн мэдээлэл тархсаар байна. Ийм хуурамч мэдээллийг няцаах үүднээс Туркийн өдөр тутмын Evrensel сонин сандарч үймэхгүй байхыг уриалаад, коронавирусний эсрэг вакциныг заавал хийлгэх 10 гол шалтгааныг дурджээ.   
1760 өдөр
АНУ-ын 46 дахь Ерөнхийлөгч Жозеф Робинетт Байден
Өнөөдөр Ерөнхийлөгчийн тангаргаа өргөж буй 79 настай Жо Байден АНУ-ын түүхэн дэх хамгийн өндөр настай ерөнхийлөгч болж байна. Түүнээс гадна, 1942 оны 11 дүгээр сарын 20-нд Пенсильваниа муж улсын Скрантон хотод англи-ирланд гаралтай гэр бүлд төрсөн тэрбээр Америкийн түүхэн дэх хоёр дахь католик шашинтан /Жон Кеннедийн дараа/ төрийн тэргүүн болж байгаа юм. 
1761 өдөр
АНУ-ын 49 дэх дэд Ерөнхийлөгч Камала Дэви Харрис
АНУ-ын түүхэнд анх удаагаа эмэгтэй хүн, тэр дундаа африк, ази гаралтай хүн дэд ерөнхийлөгчийн албан тушаалд томилогдон, яг энэ цаг мөчид тангараг өргөж байна.
1761 өдөр
Белемд байгаль орчныг хамгаалагч идэвхтнүүд жагсжээ 14 цаг
БУЛГАН: Рашаант сумын цэцэрлэгийн өргөтгөлийг ашиглалтад орууллаа 16 цаг
"Билигт гүүш-2025" шагналыг орчуулагч Ж.Нэргүй хүртэв 16 цаг
Токиогийн Дипфлимпын нээлтийн ёслол боллоо 17 цаг
Бурхан урлаач Ч.Батзориг “Суварга” лекц тавив 17 цаг
Зүүн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр цас орно 18 цаг
Конго болон M23 бүлэглэлийнхэн хэлэлцээр байгуулжээ 18 цаг
Монгол Ардын намын даргаар Н.Учралыг сонголоо 1 өдөр
ЗАВХАН: Цэцэн-Уул суманд хөрсөн дээр -41 градус хүйтэн хоножээ 1 өдөр
Хорватын шигшээ ДАШТ-д оролцох эрхээ авлаа 1 өдөр
Өмнөговь аймагт 4 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв 1 өдөр
Манай улс "Бэлчээр ба нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн олон улсын жил"-ийн Удирдах хорооны даргаар ажиллаж байна 1 өдөр
Монгол Ардын Намын 31 дүгээр их хурал болж байна 1 өдөр
Өнөөдөр цас орно 1 өдөр
АНУ, Швейцарын талууд татварыг бууруулах тохиролцоонд хүрчээ 1 өдөр
МОНЦАМЭ - ЭНЭ 7 ХОНОГТ 1 өдөр
46 ДАХЬ ДОЛОО ХОНОГ: BBC-гийн удирдлага огцров 1 өдөр
Д.Трамп BBC-гийн эсрэг шүүхэд нэхэмжлэл гаргана 1 өдөр
Олон улсын хүмүүнлэгийн эрх зүйн хэрэгжилтийн судалгааг хэлэлцэв 1 өдөр
Нийгмийн даатгалын сангийн орлого 15.9 хувиар нэмэгджээ 1 өдөр
ЕАБХАБ-ын хуралд Монголын хэвлэл мэдээллийн зөвлөл илтгэл тавилаа 2 өдөр
“Цагаан алт” хөтөлбөрийн дүнд самнасан ноолуурын экспорт 5 дахин нэмэгдэж 244 сая ам.долларт хүрчээ 2 өдөр
Татварын албаны бодлогыг урьдчилан сэргийлэх, зөвлөн туслах, хамтран хөгжүүлэх зарчимд шилжүүлэх ёстой гэв 2 өдөр
Малчид өрийн дарамтаас хуримтлал руу шилжсэн сайн туршлагаа хуваалцлаа 2 өдөр
Өндөр гэгээний гайхамшигт хийцийг шаазан урлалаар дахин сэргээв 2 өдөр
Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг өргөн барилаа 2 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Ихэнх нутгаар цас орж шуурч байна 2 өдөр
ЗАВХАН: Ганцын даваа хаагдаж, Загастай, Солонготын даваанд үзэгдэх орчин хязгаарлагджээ 2 өдөр
Уулын цанын тамирчин А.Ариунбат анх удаа өвлийн олимпод оролцоно 2 өдөр
Францын шигшээ баг ДАШТ-д шалгарлаа 2 өдөр
ӨВӨРХАНГАЙ: Малжуулах төсөлд хамрагдсан малчид ӨМӨЗО-д туршлага судалжээ 2 өдөр
УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн барив 2 өдөр
“Менторшип” хөтөлбөрт шалгарсан оюутнуудад тэтгэлэг гардуулав 2 өдөр
УВС: Улсын төсвийн хөрөнгөөр хийсэн 66 төсөл, үйл ажиллагааны хэрэгжилтэд аудит хийжээ 2 өдөр
Төсөв-2026: Хувийн хэвшлээ дэмжсэн, цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмсэн 2 өдөр
ТӨВ: Орос хэл, соёлын бүсийн баяр Зуунмод суманд болно 2 өдөр
Охтани “Үнэ цэнтэй тоглогч”-оор дахин шалгарлаа 3 өдөр
Ипотекийн зээлийн үлдэгдлийн 97.3 хувь нь хэвийн зээлийн ангилалд байна 3 өдөр
ОРХОН: “Чихрийн шижин өвчтэй ажилтнуудаа ойлгож ажиллая” уриан дор алхав 3 өдөр
ТӨВ: Хүүхдүүд уншсан номын сэтгэгдлээ захидлаар дамжуулан хуваалцаж байна 3 өдөр
Ангараг гаргийн соронзон оронг судлах аппаратуудыг “New Glenn” пуужингаар хөөргөв 3 өдөр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр нар “Чиг” брэндийн үйлдвэрт зочлов 3 өдөр
Цөлжилттэй тэмцэх үйл хэрэгт нэгдэхээ илэрхийлжээ 3 өдөр
Ноолууран бүтээгдэхүүнээ 10 орчим улсад экспортолж байна 3 өдөр
ТӨВ: Түүх, соёлын хөдлөх дурсгалт зүйлийн улсын тооллого 46.71 хувьтай үргэлжилж байна 3 өдөр
АРХАНГАЙ: Тавхайн гажиг илэрсэн 27 хүүхдийн асран хамгаалагчдад зөвлөгөө өгчээ 3 өдөр
Мазаалай баавгайтай "танилцсан" хоёр сарын хөтөлбөрт 10 мянган хүүхэд залуус хамрагдав 3 өдөр
АНУ хар тамхины бүлэглэлтэй тэмцэх шинэ ажиллагаа эхлүүлжээ 3 өдөр
Дифлимпын наадамд оролцох тамирчид тугаа гардлаа 3 өдөр
АРХАНГАЙ: III цэцэрлэг шинэ байрандаа үйл ажиллагаагаа явуулж эхэллээ 3 өдөр
ХӨВСГӨЛ: 1937 оноос иргэдэд кино урлагаар үйлчилж эхэлжээ 3 өдөр
Б.Цэнд-Аюуш: Цагаан ултай гутлыг аймгийн брэнд бүтээгдэхүүн болгоход хувь нэмрээ бодитойгоор оруулсан 3 өдөр
Дүүжин тээврийн төсөлд Нийслэлийн онцгой байдлын газрынхан хамтарч байна 3 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Хатгал-Ханх чиглэлийн хатуу хучилттай замын ажил ирэх онд эхэлнэ 3 өдөр
ДОРНОГОВЬ: Жюү жицүгийн тэмцээнээс алт, хүрэл медаль хүртжээ 3 өдөр
Багахангай-Хүннү хот чиглэлийн салбар төмөр замын барилгын ажил үргэлжилж байна 3 өдөр
ТӨВ: Мод тарьсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад урамшуулал олгоно 3 өдөр
ГОВЬ-АЛТАЙ: Хөдөө аж ахуйн өвөлжилтийн бэлтгэлийг 90 гаруй хувьтай хангажээ 3 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Жилд 50-60 хүн чихрийн шижин өвчнөөр оношлогдож байна 3 өдөр
ХОВД: Бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулахаар таван худаг шинээр гаргажээ 3 өдөр
ӨМНӨГОВЬ: “Дэмчогийн эгшиг" наадамд яруу найрагч М.Уянсүх түрүүллээ 3 өдөр
ӨМНӨГОВЬ: Малчдын өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч бодлогоор дэмжинэ 3 өдөр
Урьдчилан сэргийлэх үзлэг, шинжилгээний дэвтрийг цахим болгов 3 өдөр
ХОВД: Өөр аймаг, сумдад 1800 гаруй малчин өрх оторлоно 3 өдөр
СЭЛЭНГЭ: Сурагчдыг гамшиг, ослоос өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах мэдлэг, чадвар, дадалд сургаж байна 3 өдөр
Абу Дабигийн “Их дуулга”-д Монголын 15 жүдоч барилдана 3 өдөр
ЗАВХАН: 23 сумын орон нутаг судлах танхимын 4661 үзмэрийг тооллогод хамруулжээ 3 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Үндэсний уламжлалт тоглоом наадгайгаар үзэсгэлэн гаргалаа 3 өдөр
ХОВД: 3.4 сая гаруй толгой мал өвөлжиж хаваржина 3 өдөр
ДАРХАН-УУЛ: “IELTS-100” хөтөлбөрийг хоёр дахь жилдээ хэрэгжүүлж эхэллээ 3 өдөр
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514, info@montsame.gov.mn
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2025